Zawsze Historia

Pamięć o śmiertelnych ofiarach Grudnia ’70 trwa w tych rodzinach, ale czas robi swoje. O pielęgnowaniu pamięci mówią Dariusz Małszycki i Marcin Szerle z Muzeum Miasta Gdyni

Dlaczego nie rozliczono winnych masakry grudniowej? – Była to niewątpliwie porażka wymiaru sprawiedliwości – uważa Igor Tuleya, rocznik 1970, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie. – Postępowania dotyczące najistotniejszych wydarzeń z historii współczesnej Polski, jeśli już były wszczynane, toczyły się zbyt długo. Można argumentować, że nasze procedury sądowe ciągle są zbyt archaiczne, z pewnością także jakaś wina leży również po stronie sędziów, którzy je prowadzili.

Jest dramatycznym zapisem gdyńskiej masakry, wychowała pokolenie opozycjonistów, cały czas żyje w historii, kulturze i powszechnej świadomości wydarzeń Grudnia’70. „Balladę o Janku Wiśniewskim” słyszał każdy, nawet pokolenie, które dopiero będzie uczyło się o tym, co stało się w 1970 roku na Wybrzeżu

Wydaje się, że w latach 90. jeszcze można było pokusić się o przesłuchanie przynajmniej części wojskowych, ale także funkcjonariuszy MSW. I może byłaby jakaś szansa, żeby w takim krzyżowym ogniu pytań czegoś więcej się od nich dowiedzieć o tym, kto konkretnie strzelał – mówi dr Piotr Brzeziński, historyk z Instytutu Dziedzictwa Solidarności.

Przy ul. 3 Maja w Gdańsku, tuż obok bramy Aresztu Śledczego, we wtorek, 13 grudnia, w 41. rocznicę wybuchu stanu wojennego, powieszono tablicę dedykowaną kobietom więzionym przez władze komunistyczne w latach 1981-1989. Upamiętnienie przygotowało oraz ufundowało Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. Uroczystości upamiętniające ofiary stanu wojennego odbyły się także na placu Solidarności oraz pod pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego w Gdyni.

Tekstylia liturgiczne z późnego średniowiecza powrócą z Lubeki do Bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Chodzi o gdańskie paramenty liturgiczne, głównie z XIV i XV, ale też z XVI wieku, o niezwykle wysokiej wartości materialnej i historycznej. List intencyjny w sprawie zwrotu podpisano 8 grudnia w Hanowerze.

Wiele osób dobrze pamięta okoliczności wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku. Pierwsze godziny, następujące po sobie wydarzenia. Kolejne pokolenia znają stan wojenny już tylko z historycznych relacji. Przede wszystkim, z myślą o nich organizowane są rekonstrukcje, w których zobaczyć można pojazdy, sprzęt i ubrania sprzed lat. Taka rekonstrukcja odbyła się też w niedzielę, 11 grudnia w centrum Gdańska.

Z udziałem ministra kultury i dziedzictwa narodowego, Piotra Glińskiego w Wejherowie odbyła się uroczystość zakończenia remontu siedziby Muzeum Piaśnickiego. Zakupiona w 2015 na potrzeby muzeum Villa Musica ma zostać udostępniona dla zwiedzających w sierpniu 2023, kiedy gotowa będzie wystawa stała.

Aż dziewięć dni będą trwały w Gdańsku miejskie obchody rocznicy grudniowej rewolty 1970 oraz wprowadzenia stanu wojennego w 1981 przygotowane przez Europejskie Centrum Solidarności. Jak zwykle odrębne uroczystości zaplanował także Instytut Pamięci Narodowej wraz z Solidarnością.

Człowiek, który kupił dla Polski Westerplatte, zasłużony nie tylko dla Gdańska dyplomata Mieczysław Jałowiecki oraz jego żona, Zofii Aniela z Romockich Jałowiecka spoczęli we wspólnym grobie na gdańskim cmentarzu. - Bo gdzie, jak nie w Gdańsku, Mieczysław i Zofia będą najlepiej zaopiekowani - mówił podczas uroczystości pogrzebowych prof. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Był wybitnym dyplomatą, pierwszym delegatem Rządu Polskiego w Gdańsku i człowiekiem, który wykupił dla Polski Westerplatte. W poniedziałek w Alei Zasłużonych na gdańskim Srebrzysku zostaną złożone do grobu prochy Mieczysława Jałowieckiego oraz Zofii Anieli z Romockich Jałowieckiej.

W sieni Nowego Ratusza w Gdańsku zawisła tablica upamiętniająca Polaków zasiadających w parlamencie Wolnego Miasta Gdańska. Znalazły się na niej nazwiska wszystkich, dwunastu Polaków deputowanych do Volkstagu. Inicjatorem jej ufundowania jest gdańszczanin Marian Papka.