Śmierć Jana Samsonowicza. Samobójstwo czy zabójstwo polityczne? IPN wraca do śledztwa

Decyzja o podjęciu postępowania karnego została poprzedzona analizą uprzednio prowadzonego w tej sprawie śledztwa. Dostrzeżono dalsze możliwości dowodowe, między innymi po stwierdzeniu, na podstawie materiałów archiwalnych po organach bezpieczeństwa PRL, że Służba Bezpieczeństwa prowadziła wobec Jana Samsonowicza intensywne i „ofensywne” działania. Należy zatem procesowo zweryfikować pojawiające się dane wykluczające wersję o samobójczej śmierci Jana Samsonowicza, a wskazujące na możliwość popełnienia zabójstwa motywowanego politycznie – poinformował Instytut Pamięci Narodowej, w którego gdańskiej siedzibie 30 czerwca 2023 r. odbyło się spotkanie z mediami władz instytucji oraz dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zastępcy prokuratora generalnego.

ZOBACZ TEŻ: Rusza śledztwo IPN w sprawie „krwawej soboty” w Kwidzynie

W konferencji zorganizowanej dokładnie w 40. rocznicę znalezienia zwłok Jana Samsonowicza (30 czerwca 1983 r.) uczestniczył również syn opozycjonisty czasów PRL – Maciej Samsonowicz. Ciało jego ojca, który śmierć poniósł w nocy 29/30 czerwca 1983 roku, zostało odkryte wczesnym rankiem ostatniego dnia czerwca cztery dekady temu powieszone przy płocie stadionu Stoczniowego Klubu Sportowego "Stoczniowiec" przy ul. Marynarki Polskiej w Gdańsku. Sześć dni później – 6 lipca odbył się pogrzeb mężczyzny, który przerodził się w manifestację patriotyczną zwolenników „Solidarności”.

- Jan Samsonowicz był ofiarą systemu komunistycznego, bo od roku 1971 był inwigilowany przez ten system, był przez niego represjonowany, niesłusznie więziony. Taki człowiek poddany tak głębokiej inwigilacji od lat dwunastu, niezależnie od tego, jakie były okoliczności jego śmierci, jest ofiarą systemu komunistycznego – wskazał dr Karol Nawrocki, prezes IPN. - Dzisiaj wznowione śledztwo jest po to, aby wyjaśnić okoliczności śmierci Jana Samsonowicza. W tej sprawie od roku 1991, gdy prowadzono pierwsze postępowanie, może się wiele zmienić. Są nowe dokumenty w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, są nowe możliwości skorzystania z biegłych, toksykologii i medycyny sądowej i przede wszystkim można w tym śledztwie podjąć zupełnie inną tezę, której nie podjęli śledczy w latach 80, a więc tezę wykluczającą samobójczą śmierć Jana Samsonowicza, ale to jest przyszłość badawcza, która należy już do naszych prokuratorów – dodał.

Jan Samsonowicz był ofiarą systemu komunistycznego, bo od roku 1971 był inwigilowany przez ten system, był przez niego represjonowany, niesłusznie więziony. Taki człowiek poddany tak głębokiej inwigilacji od lat dwunastu, niezależnie od tego, jakie były okoliczności jego śmierci, jest ofiarą systemu komunistycznego

dr Karol Nawrocki / prezes IPN

Warto przypomnieć, że Jan Samsonowicz (rocznik 1944) współpracował z Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeża, a w 1979 roku był jednym z założycieli Ruchu Młodej Polski. W jego mieszkaniu odbywały się spotkania działaczy RMP. W sierpniu 1980 roku brał udział w strajku na terenie Stoczni Gdańskiej, jako przedstawiciel strajkujących pracowników Akademii Medycznej w Gdańsku. Wchodził w skład Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, pełnił też funkcję przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w AM oraz był członkiem Prezydium Zarządu Regionu Gdańskiego na I Krajowym Zjeździe Delegatów. Był inicjatorem i redaktorem naczelnym pisma Komisji Zakładowej Akademii Medycznej „Pomost”, a we wrześniu 1980 r. współorganizował strajk w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku dotyczący podpisania porozumienia w sprawie służby zdrowia. Na przełomie maja i czerwca 1981 r. brał udział w głodówce protestacyjnej w sprawie zwolnienia więźniów politycznych. Internowany 13 grudnia 1981 r. został osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, a następnie w zakładach karnych w Iławie i Kwidzynie. Po zwolnieniu z więzienia 16 lipca 1982 r. prowadził działalność opozycyjną, uczestnicząc w spotkaniach członków „Solidarności” i organizując pomoc dla zagrożonych aresztowaniem działaczy.