Zmiany w prawie pracy. Nowością zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej

Nowelizacja kodeksu pracy, która weszła w życie 26 kwietnia, ma na celu wdrożenie dwóch unijnych dyrektyw tzw. work-life balance. Do kodeksu wprowadzone zostały, m.in. dłuższe urlopy rodzicielskie i nowy urlop opiekuńczy, ponadto tzw. urlop od siły wyższej. To tylko drobny wycinek zmian.
Skupimy się na najważniejszych nowych kwestiach, jakie obowiązują od 26 kwietnia.

Pracownicy uzyskają nowe uprawnienia

Pracownik będzie miał prawo do równoległego zatrudnienia, a pracodawca nie będzie mógł zabronić swojemu pracownikowi pracy (zleceń) w innej firmie.

Pracownik, którego zatrudniasz co najmniej 6 miesięcy, będzie mógł raz w roku wystąpić z wnioskiem o zmianę warunków zatrudnienia (np. zmianę rodzaju umowy na czas nieokreślony lub wymiaru czasu pracy). W przypadku odmowy należy to uzasadnić. Nie dotyczy to pracownika zatrudnionego na okres próbny.

Nowelizacja kodeksu pracy, która weszła w życie 26 kwietnia, ma na celu wdrożenie dwóch unijnych dyrektyw tzw. work-life balance. Do kodeksu wprowadzone zostały, m.in. dłuższe urlopy rodzicielskie i nowy urlop opiekuńczy, ponadto tzw. urlop od siły wyższej. To tylko drobny wycinek zmian.
Skupimy się na najważniejszych nowych kwestiach, jakie obowiązują od 26 kwietnia.

Pracownicy uzyskają nowe uprawnienia

Pracownik będzie miał prawo do równoległego zatrudnienia, a pracodawca nie będzie mógł zabronić swojemu pracownikowi pracy (zleceń) w innej firmie.

Pracownik, którego zatrudniasz co najmniej 6 miesięcy, będzie mógł raz w roku wystąpić z wnioskiem o zmianę warunków zatrudnienia (np. zmianę rodzaju umowy na czas nieokreślony lub wymiaru czasu pracy). W przypadku odmowy należy to uzasadnić. Nie dotyczy to pracownika zatrudnionego na okres próbny.

Pracownicy zyskują większą ochronę przed zwolnieniem. Nie mogą stanowić uzasadnienia rozwiązania umowy o pracę:

• wystąpienie przez pracownika z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy;

• jednoczesne zatrudnienie w innym zakładzie pracy na podstawie umowy o pracę lub umowy-zlecenie czy umowy o dzieło;

• dochodzenie udzielenia informacji o warunkach zatrudnienia lub o ich zmianie;

• skorzystanie z prawa zwrotu kosztów szkolenia i wliczenia czasu szkolenia do czasu pracy.

Zmiany w zakresie umów o pracę

Dotychczas umowa o pracę, którą pracodawca zawierał z pracownikiem, musiała zawierać informacje dotyczące stron umowy, rodzaju umowy, warunków pracy i płacy oraz datę jej zawarcia. Po zmianach dodatkowo trzeba rozwinąć informacje o siedzibie pracodawcy, a w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną – wskazać adres zamieszkania.

Po zmianach obowiązkiem pracodawcy będzie poinformować pracownika również o wielu szczegółowych kwestiach.

– Zalecam, aby „wypracować” system ze specjalistą ds. kadr – mówi Katarzyna Świerzko-Skoworotko. – W wyniku wprowadzonych zmian obowiązkiem pracodawcy będzie informowanie wszystkich pracowników o możliwości awansu oraz o wolnych stanowiskach pracy.

Urlop opiekuńczy

Pracownikowi będzie przysługiwał w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie:

• będącej członkiem rodziny (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) lub

• zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym,

która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Urlop ten będzie mógł być wykorzystany jednorazowo lub w częściach. Wymiar urlopu wynosi 5 dni, a pracownik nie pobiera z tytułu korzystania z niego wynagrodzenia.

Urlop będzie udzielany na wniosek pracownika, złożony w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.

Informacje wymagane we wniosku:

• imię i nazwisko osoby, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych,

• przyczyna konieczności zapewnienia przez pracownika osobistej opieki lub wsparcia

• w przypadku członka rodziny – stopień pokrewieństwa z pracownikiem, a w przypadku osoby niebędącej członkiem rodziny ‒ adres zamieszkania tej osoby.

Za czas urlopu opiekuńczego pracownik nie zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej

Na podstawie zmian w przepisach pracownikowi będzie również przysługiwało zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.

Wymiar zwolnienia wynosi 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego.

Pracownik korzystający z tego zwolnienia zachowa prawo do połowy wynagrodzenia.

Będziesz obowiązany udzielić tego zwolnienia na wniosek pracownika zgłoszony najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.

Elastyczny rozkład czasu pracy

Pracownik wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia będzie mógł złożyć wniosek o zastosowanie elastycznej organizacji pracy.

Jako elastyczną organizację pracy rozumie się między innymi: obniżenie wymiaru etatu, pracę zdalną czy system pracy weekendowej.

Pracownik wnioskujący o elastyczną organizację pracy będzie mógł w każdym czasie złożyć wniosek o powrót do poprzedniej organizacji pracy.

Ponadto nowe regulacje dotyczą: dodatkowej ochrony pracowników przed zwolnieniem w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego, wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego, zasad wykorzystywania urlopu rodzicielskiego, skrócenia czasu na skorzystanie z urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielski dla pracowników występujących o adopcję dziecka, uprawnień pracownika opiekującego się dzieckiem do 8. roku życia.

(opracowano na podstawie www.biznes.gov.pl)