Wystawa o żeglarstwie lodowym i bojerach w Muzeum Zalewu Wiślanego

Czym są bojery? To lodowe ślizgi - konstrukcje o napędzie żaglowym, poruszające się na płozach, przekraczające prędkość 100 km/godz. Dziś kojarzą się wyłącznie ze sportem, lecz ich początki były bardzo praktycznej natury. 

Jak informuje Magdalena Woźniak, kuratorka wystawy w muzeum w Kątach Rybackich, żeglarstwo lodowe wywodzi się z Holandii. Już w XVII wieku wykorzystywano ślizgi do przewożenia ludzi i ładunków po zamarzniętych kanałach, których w Niderlandach mnóstwo. Holenderscy osadnicy rozpowszechnili tę praktykę na świecie. Pierwszy bojer w Ameryce Północnej zbudowano prawdopodobnie w roku 1790 nad rzeką Hudson.

Na kontynencie europejskim żeglarstwo lodowe zdobyło popularność w krajach bałtyckich oraz w Rosji. Pierwsze sportowe regaty bojerów odbyły się w roku 1882 u ujścia Newy. W 1928 roku założono Europejską Unię Żeglarstwa Lodowego, początkowo zrzeszającą Niemcy, Litwę, Łotwę oraz Estonię. Do Unii w roku 1935 dołączyła też Polska.

W okresie międzywojennym najpopularniejszym bojerem był dwumiejscowy Monotyp XV. Jednak w roku 1936 pismo "Detroit News" ogłosiło konkurs na projekt sprzętu rekreacyjnego do wykorzystania na lodzie. Za najlepszy uznano projekt niewielkiego ślizgu z przednią płoza sterującą, któremu nadano nazwę DN 60, od tytułu gazety i powierzchni pomiarowej w stopach kwadratowych. Do Polski bojery DN trafiły dopiero w roku 1966, szybko zdobywając popularność.

Na wystawie w Kątach Rybackich obejrzeć można unikalne eksponaty, wśród nich bojer wykorzystywany podczas mistrzostw świata w klasie DN w Krynicy Morskiej (odbywały się w latach 1978 i 1984), ponadto sprzęt regatowy: kaski, kamizelki, nawet megafon sędziowski.

Na wystawie można również wysłuchać wywiadów z Laurą Banach i Michałem Burczyńskim –  utytułowanymi zawodnikami regat. Laura Banach jest złotą medalistką bojerowych mistrzostw świata juniorów kobiet w klasie DN, które rozegrano w marcu 2022 r. w estońskim Haapsalu, oraz wielokrotną medalistką mistrzostw Polski, Europy i świata w klasie DN junior. Michał Burczyński jest z kolei dwukrotnym mistrzem świata w kategorii juniorów, wielokrotnym medalistą mistrzostw świata, Europy i międzynarodowych mistrzostw Polski.

Dodajmy, że mistrzostwa świata w żeglarstwie lodowym w klasie DN organizowane są od 1973 roku, pierwsze na akwenie Gull Lake w USA wygrał Ain Wilde, reprezentujący wówczas ZSRR. Notabene w radzieckich barwach startowali niemal wyłącznie żeglarze pochodzący z Estonii, Łotwy czy Litwy. Pierwsze złoto dla Polski zdobył Romuald Knasiecki w 1976 roku, dwa lata później zawody w Krynicy Morskiej wygrał Bogdan Kramer, rok później Piotr Burczyński. Tytuły mistrzowskie dla Polski zdobywali ponadto Władysław Stefanowicz, Karol Jabłoński, Michał Burczyński, Tomasz Zakrzewski i Łukasz Zakrzewski. Prawdziwym hegemonem jest Karol Jabłoński, znakomity żeglarz morski i lodowy, który mistrzostwa w klasie DN wygrywał już dwanaście razy!

Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich czynne jest do 24 czerwca od poniedziałku do piątku, codziennie od godz. 9. do 16. Od 24 czerwca do 31 sierpnia codziennie, od poniedziałku do niedzieli, od godz. 10. do 17. Bilet normalny kosztuje 10 zł, ulgowy 7 zł, bilet rodzinny 30 zł, w środy zwiedzanie jest bezpłatne.