Żyli dla Pomorza. Wspominamy znanych ludzi regionu

Agnieszka Lendzion (1979-2023)

zmarła 8.10.2023

Fotografka, operatorka kamery. Ostatnie lata mieszkała w Warszawie, ale jej artystyczna droga zaczęła się w Gdańsku. Tu otwierała swoje pierwsze wystawy fotografii, jedna, szczególnie dla niej ważna, to „Przemijanie” w Centrum św. Jana w 2009 roku. Wraz z ojcem – znanym trójmiejskim fotoreporterem Wojciechem Lendzionem, wydała album „Stary Nowy Gdańsk”. Potem własną książkę - „Taniec – filozofia życia”. O jej fotografiach ktoś powiedział, że w dobie kontrowersyjnej, często przerysowanej sztuki chciała wyjść do ludzi z nowym, delikatnym pięknem. 

Aneta Szyłak  (1959 – 2023)

zmarła 31.10.2023 

Całe życie zawodowe poświęciła działalności kuratorskiej i krytyce sztuki. Była współautorką koncepcji Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia” w Gdańsku, dyrektorką Instytutu Sztuki Wyspa. Jej inicjatywą było powołanie w Gdańsku Nowego Muzeum Sztuki NOMUS. Była główną organizatorką powstającego muzeum, autorką nazwy tej instytucji, a także jego pierwszą kierowniczką. Interesowała ją przede wszystkim sztuka współczesna, zaangażowana społecznie i politycznie. Była wiceprezeską Sekcji Polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA i wielokrotną stypendystką, m.in. Fundacji Kościuszkowskiej i British Council.

Cezary Dąbrowski (1941-2023)

zmarł 27.10.2023

Pomorski polityk i ekonomista, prominentny działacz lewicy. Absolwent studiów ekonomicznych w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie. W okresie PRL działał w PZPR. Potem należał do Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W latach 1979–1981 pełnił funkcję wiceprezydenta Gdańska. Od 1981 do 1984 r. zajmował stanowisko prezydenta Sopotu. Od 2004 do 2006 był wojewodą pomorskim.

Marek Mikulski (1952-2023)

zmarł 5.11.2023

Koszykarz, działacz sportowy i dyrektor GKS Wybrzeże Gdańsk w latach 1988-2002. Był zawodnikiem słynnych gdańskich „Korsarzy”, czyli drużyny Wybrzeża, która w latach 1971, 1972, 1973 i 1978 zdobywała mistrzostwo Polski w koszykówce oraz trzykrotnie Puchar Polski (1976, 1978, 1979). Marek Mikulski w Wybrzeżu rozegrał prawie 400 meczów. Był także wicedyrektorem Centralnego Ośrodka Sportu w Cetniewie oraz prezesem pomorskiego Okręgowego Związku Koszykówki w Gdańsku.

Andrzej Perepeczko (1930-2023) 

zmarł 9.11.2023 

Pokoleniom czytelników znany jako autor 130 książek, m.in. dla dzieci i młodzieży. Wśród nich są też podręczniki akademickie, szkice i reportaże historyczne o I i II i wojnie światowej na morzu, opowiadania i powieści. Lwowianin z urodzenia, przybył na Wybrzeże w 1946 roku. W pamięci studentów zapisał się jako wykładowca-legenda w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni, gdzie nauczał od 1962 roku. Jego twórczość często naznaczona była motywami marynistycznymi, ale szczyt popularności przyniosła mu seria książek przygodowych dla dzieci i młodzieży „Dzika Mrówka”. Laureat nagrody im. Mariusza Zaruskiego, Medalu Księcia Mściwoja II, a w 2015 roku Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za całokształt pracy artystycznej oraz z okazji jubileuszu 45-lecia pracy. 

Tadeusz Pagiński (1947-2023)

zmarł 9.11.2023

Szermierz, trener i selekcjoner reprezentacji Polski we florecie kobiet. Jego podopieczne zdobyły ponad 20 medali na największych imprezach sportowych z igrzyskami olimpijskimi i mistrzostwami świata oraz Europy na czele. Był trenerem polskich florecistek, kiedy zdobywały srebrny medal igrzysk w Sydney (2000) oraz brązowy (Sylwia Gruchała, Ateny, 2004). Fechmistrz Pagiński był także Hetmanem Wielkim Kapituły Rycerstwa Polskiego oraz Wielkim Fechmistrzem Gdańskiej Szkoły Fechtunku Bractwa św. Jerzego reaktywowanej z Jego inicjatywy.

Anna Gwiazda (1949-2023)

zmarła 16.11. 2023

Malarka, rzeźbiarka i radna dwóch kadencji sejmiku województwa pomorskiego z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. Siostra byłego działacza „Solidarności” Andrzeja Gwiazdy. Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej i Wydziału Malarstwa Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Zajmowała się rysunkiem, akwafortą i malarstwem. W dorobku miała kilkanaście wystaw indywidualnych i udział w krajowych i zagranicznych wystawach. Zdobyła wiele nagród i wyróżnień za grafikę i rysunek. Jej prace są w zbiorach kilku muzeów i Biblioteki Narodowej oraz w prywatnych kolekcjach w kraju i za granicą.

Wiktor Szandorowski (1957-2023)

zmarł 21.11. 2023

Ceniony i lubiany przez pacjentów ortopeda, który przez dziewięć lat (do 2021 r.) kierował Oddziałem Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej w Szpitalu Copernicus. Specjalista chirurgii artroskopowej i rekonstrukcyjnej. W 2022 roku (wspólnie z dr. Krzysztofem Klawonnem) przeprowadził innowacyjny zabieg z zakresu ortopedii onkologicznej, ratując życie ciężko chorej pacjentki. Był także pasjonatem lotnictwa. Należał do Aeroklubu Gdańskiego, a w latach 80. i 90. był jego wiceprezesem.

Paweł Huelle (1957-2023)

zmarł 27.11.2023

Obok Stefana Chwina był najbardziej rozpoznawalnym i popularnym gdańskim pisarzem. Jego twórczość, zwłaszcza wczesna, była swoistą próbą oswojenia śladów dawnej niemieckości Gdańska, wkomponowania niełatwej historii miasta w doświadczenie jego aktualnych mieszkańców. Urodził się w Gdańsku i przez całe życie, także literacko, związany był z tym miastem. Szerokim echem odbił się jego debiut literacki „Weiser Dawidek” z 1987 r., za który w 1988 otrzymał prestiżową nagrodę Fundacji im. Kościelskich.  Był m.in. dyrektorem TVP3 Gdańsk, kierownikiem literackim Teatru Miejskiego w Gdyni, redaktorem naczelnym Kwartalnika Artystycznego „Bliza”, wiceprezesem polskiego PEN Clubu. Jest laureatem Paszportu „Polityki”, Medalu św. Wojciecha oraz nagrody Splendor Gedanensis. Za całokształt twórczości otrzymał w 2021 Pomorską Nagrodę Literacką „Wiatr od morza”.

Marek Andrzejewski (1947 – 2023)

zmarł 29.11.2023

Wieloletni pracownik Instytutu Historii UG, profesor nauk humanistycznych, wybitny badacz szeroko pojętej problematyki niemieckiej i szwajcarskiej XIX-XX wieku, a także Wolnego Miasta Gdańska, najnowszych dziejów Polski, historii sportu, kina i transportu. W swoim dorobku naukowym miał ponad 450 pozycji bibliograficznych. W 1989 roku został zatrudniony w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego i resztę swojego życia zawodowego związał z tą uczelnią. W 1996 roku został profesorem tytularnym, a 2005 roku profesorem zwyczajnym. Do czasu przejścia na emeryturę w 2018 roku był pracownikiem naukowym Zakładu Historii Najnowszej Polski.

Wojciech Łazarek (1937-2023)

zmarł 13.12.2023

Piłkarz, trener i selekcjoner piłkarskiej reprezentacji Polski w latach 1986-1989. Jako zawodnik grał w Metalowcu Łódź, Starcie Łódź, ŁKS i Lechii Gdańsk. Tej ostatniej był dwukrotnie trenerem w latach 1974-75 oraz 1985-86, ale pracował też m.in. jako trener MRKS Gdańsk (1971-74) i Bałtyku Gdynia (1977). Z Lechem Poznań zdobył dwukrotnie mistrzostwo Polski (1983 i 1984). Po pracy w Polsce był trenerem klubów z Izraela, Egiptu czy Arabii Saudyjskiej, a w latach 2002-2004 prowadził reprezentację Sudanu. Był jednym z najbarwniejszych polskich trenerów piłkarskich, znanym z wielu dowcipnych powiedzeń i porównań.

Zbigniew Majchrowski (1955-2023)

zmarł 21.12.2023

Wieloletni profesor Uniwersytetu Gdańskiego, literaturoznawca, krytyk teatralny i literacki, teatrolog, znawca literatury romantyzmu. Był członkiem zespołu redakcyjnego serii wydawniczej „Transgresje” pod kierunkiem prof. Marii Janion. W 1986 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy „Dramat poety w twórczości Tadeusza Różewicza”, w 1999 habilitował się na podstawie książki „Cela Konrada. Powracając do Mickiewicza”. W 2007 otrzymał tytuł naukowy profesora. W latach 2006-2010 kierował utworzonym przez siebie Zakładem Antropologii Literatury i Krytyki Artystycznej. Wchodził w skład Komitetu Nauk o Literaturze PAN, a od 2020 był członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN. Autor ważnych książek. Ostatnia to opublikowana w 2021 roku, wielokrotnie nagradzana, „Krypta Gustawa” .

Andrzej Richter (1939 - 2024)

zmarł 7.01.2024 

Związany z gdyńską sceną Teatru Miejskiego przez wiele lat, lubiany, popularny aktor, jak pisano: urodziwy amant, romantyczny, ambitny, szalony chłopak na skuterze, który wraz z doświadczeniem i biegiem czasu stał się aktorem charakterystycznym, starannym, pieczołowitym, bardzo wysoko stawiającym sobie poprzeczkę, choć zawsze niezwykle wrażliwym. Debiutował w Teatrze Lubuskim im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze (1964). Występował też m.in. w teatrach: Polskim w Poznaniu (1966-68), Dramatycznym w Szczecinie (1968-72), Wybrzeże w Gdańsku (1972-79), pracę z Teatrem Miejskim w Gdyni rozpoczął w 1979 roku. Zagrał tu kilkadziesiąt ról, dzieląc swój czas między teatr, telewizję, radio, rodzinę i pracę społeczną. 

Maciej Bukowski (1964-2024)

zmarł 10.01.2024 

Gdyński biznesmen i filantrop. Założyciel i prezes  znanej firmy Mango Investment,  organizował  wiele akcji wspierających oddziały hematologiczne. Związany z gdyńską Arką przedsiębiorca był pełnym współczucia dla innych filantropem, który dwa razy finansował remont oddziału hematologii i oddziału poprzeszczepowego w Szpitalu Morskim, pomagał także oddziałom w Gdańsku. Nagłaśniał i wspierał działania DKMS Polska.

Andrzej Trojanowski (1952-2024)

zmarł 25.01.2024

Dziennikarz, prezes Radia Gdańsk, dyrektor Biura Prezydenta Gdańska ds. Sportu. Wielki miłośnik gdańskiego sportu, a zwłaszcza koszykówki, którą w młodości uprawiał. Był także przewodniczącym Gdańskiej Rady Sportu. Należał do wąskiego grona osób, które wymyśliły dla Gdańska udział w Euro 2012 i pomogły zrealizować ten projekt z sukcesem. Był także miłośnikiem zwierząt, bardzo lubił muzykę, potrafił grać na różnych instrumentach muzycznych, takich jak fagot, akordeon czy fortepian.

Ewa Nawrocka (1942-2024) 

zmarła 28 stycznia 2024 

Literaturoznawczyni, krytyczka teatralna, nauczycielka akademicka. Podczas studiów na UG była uczestniczką legendarnych konwersatoriów prof. Marii Janion. Specjalizowała się w literaturze romantyzmu, szczególnie twórczości Juliusza Słowackiego. Ogromny jest jej dorobek w obszarze krytyki teatralnej. Od początku mocno zaangażowana w ideę budowy Teatru Szekspirowskiego w Gdańsku i Festiwali Szekspirowskich. Nie stroniła od wypowiadania kontrowersyjnych sądów, także na temat środowiska naukowego. 

Piotr Krupa (1936-2024)

zmarł 4.03.2024

Doktor nauk teologicznych, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Gorzowskiej (1978-1980) i WSD w Koszalinie (1981-1986), biskup pomocniczy koszalińsko-kołobrzeski (1984-1992), biskup pomocniczy pelpliński w latach 1992-2011, od 2011 biskup pomocniczy senior diecezji pelplińskiej. W ramach prac Episkopatu Polski wszedł w skład Komisji ds. Budownictwa Sakralnego, Komisji ds. Życia Konsekrowanego i Grupy Roboczej ds. Kontaktów Duszpasterskich z Episkopatem Francji. W 2021 r. nadano mu honorowe obywatelstwo gminy Zakrzewo w Wielkopolsce.

Ernest Bryll (1935-2024)

zmarł 16 marca 2024

Poeta, prozaik, dramatopisarz, tłumacz, dyplomata. Urodził się w Warszawie, ale po wojnie jego rodzina przeniosła się do Gdyni, gdzie w 1951 uzyskał maturę. Pracował krótko w „Dzienniku Bałtyckim”, a następnie w gdyńskim porcie. Opublikował niemal 40 tomów wierszy. Napisał oratorium „Kolęda-Nocka” wystawione w 1980 w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Jego utwory śpiewali m.in. Maryla Rodowicz, Marek Grechuta, Czesław Niemen, Krystyna Prońko, czy 2 plus 1. W latach 1991-95 był ambasadorem RP w Irlandii. 

Leszek Kuliński (1958-2024)

zmarł 8.06.2024

Ukończył studia na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego o specjalności politologia, oraz studia podyplomowe o specjalności finanse publiczne państwa na Wydziale Ekonomicznym Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i zarządzanie zasobami ludzkimi na Wydziale Administracji Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu. Wójt gminy Kobylnica od 1998 roku. Za działania proeuropejskie w 2018 r. gmina pod jego zarządem wyróżniona została Honorową Flagą Rady Europy. Przewodniczący Stowarzyszenia Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej oraz wiceprezes Zarządu Związku Gmin Pomorskich. 

Łukasz Lipiński (1972-2024)

zmarł 16.06.2024 r.

Gdańszczanin, dziennikarz najpierw lokalnego oddziału „Gazety Wyborczej” w Gdańsku, potem przeniósł się do redakcji w Warszawie. Po odejściu z „Wyborczej” przeszedł do serwisu analitycznego Polityka Insight. Od 2018 roku był redaktorem naczelnym serwisu Polityka.pl. i zastępcą redaktora naczelnego tygodnika „Polityka” . „Kochał swój rodzinny Gdańsk bez pamięci, a gdy dowiedział się o ciężkiej chorobie, jeździł nad Bałtyk jeszcze częściej” - napisali o Nim przyjaciele i współpracownicy.

Irena Nadolna-Szatyłowska (1932-2024)

zmarł 26.06.2024

Nauczycielka, spadochroniarka, miłośniczka szybowców, a przede wszystkim motocyklistka i pierwsza polska licencjonowana sędzia żużlowa. Zanim została arbitrem żużlowym, zasłynęła tym, że 1 maja 1958 roku przeleciała nad tłumem zgromadzonych gdańszczan przy Dworcu Głównym PKP szybowcem, ale musiała awaryjnie lądować. Pisała o tym krajowa prasa. Pochodząca z Wielkiego Klincza Irena Nadolna debiutowała jako sędzia w 1964 roku. Była związana z Gdańskiem, mieszkała nieopodal stadionu żużlowego i sędziowała zawody żużlowe do roku 1987. 29 maja 2024 roku Irenę Nadolną-Szatyłowską wpisano do Ksiegi Rekordów Guinnessa, jako pierwszą kobietę sędziującą zawody żużlowe.

Zbigniew Jankowski (1931-2024) 

zmarł 6.07.2024 

Poeta, prozaik, krytyk literacki. Jako poeta debiutował w 1956 roku. Od 1975 roku mieszkał w Sopocie, gdzie aktywnie działał na rzecz rozwoju lokalnej kultury, m.in. współtworząc Sopocki Klub Pisarzy i Przyjaciół Książki „Brodwino”, a także w latach 1993–2001 współredagując prezentacje poetyckie na łamach sopockiego czasopisma literackiego „Topos”. Jego twórczość to kilkadziesiąt tomów poezji, które były tłumaczone na wiele języków, w tym niemiecki, rosyjski, szwedzki, grecki, francuski, angielski, czeski i serbski. Laureat srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. 

Krystyna Jacobson (1927-2024)

zmarła 7.07.2024

Kochająca życie artystka, która sztuką oddaje hołd naturze – tak zapamiętają ją najbliżsi. Była malarką, twórczynią gobelinów i tkaniny monumentalnej, jedną z pierwszych absolwentek sopockiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Kochała Sopot, spędziła tu prawie 80 lat swojego życia. Szczególnym miejscem był dla niej dom przy 23 Marca. Jej magiczna dolina. Miejsce wśród ogrodów, do którego wiedzie kasztanowo-lipowa aleja. Była szczęśliwa, że mogła żyć blisko lasu, morza, kwiatów, z przyrodą łączyła ją szczególna więź. Mówiła, że lubi malować „przed Naturą”. Sztuką okazywała Naturze szacunek.

Jacek Rybicki (1959-2024)

zmarł 9.09.2024

Działacz związkowy, jeden z filarów Solidarności na Pomorzu. W działalność opozycyjną zaangażował się w 1980, jako student polonistyki UG. Po wprowadzeniu stanu wojennego działał w podziemiu. Po ponownej legalizacji związku został przewodniczącym Zarządu Regionu Gdańskiego i wiceprzewodniczącym Komisji Krajowej NSZZ Solidarność. Blisko współpracował z Marianem Krzaklewskim i był współtwórcą Akcji Wyborczej Solidarność. W latach 1997-2001 poseł na Sejm. Po utracie władzy przez AWS wrócił do działalności związkowej.

Józef Bachórz (1934-2024)

zmarł 20.09.2024

Wykładowca akademicki, wychowawca wielu pokoleń studentów, związany z Wydziałem Filologicznym UG od początku powstania. Badacz literatury, znawca literatury polskiej XIX wieku, uczeń Marii Janion, twórca gdańskiej szkoły literatury XIX wieku. Członek m.in. Gdańskiego Towarzystwa Naukowego i Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich PAN. Laureat Naukowej Nagrody Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w dziedzinie nauk humanistycznych, „Sopockiej Muzy”, Medalu Mściwoja II. 

Roman Zwiercan (1962-2024)

zmarł 21.09.2024 

Działacz Solidarności Walczącej. W latach 1981-82 dwukrotnie zatrzymywany za próby ucieczki na Zachód. Po nieudanej próbie wywołania strajku w Stoczni Gdańskiej w 1985, zamknięty w szpitalu psychiatrycznym, a po wypuszczeniu ciężko pobity przez nieznanych sprawców. W lutym 1987 zdetonował ładunek wybuchowy pod gmachem Komitetu Miejskiego PZPR w Gdyni. Spędził 1,5 roku w areszcie, ale nie udowodniono mu winy. Po transformacji był przedsiębiorcą. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 

Andrzej Głownia (1951-2024)

zmarł 22.09.2024

Piłkarz i wychowanek gdańskiej Lechii. Był też zawodnikiem Floty Gdynia, Arki Gdynia oraz amerykańskiej Wisły Garfield. Napastnik, o boiskowym pseudonimie „Lufka”, uznany za Najlepszego Piłkarza Wybrzeża w 1973 roku. Sześciokrotnie zagrał w piłkarskiej reprezentacji Polski juniorów. Był bardzo lubiany przez kibiców, zwłaszcza gdańskiej Lechii, której był zawodnikiem w latach 1965-1980 z dwuletnią przerwą na służbę wojskową we Flocie Gdynia. Po zakończeniu kariery prowadził kiosk na gdańskiej Zaspie.

Zdzisław Kordecki (1937-2024)

zmarł 25.10. 2024

Był aktorem, przede wszystkim jednak wybitnym znawcą historii polskiego teatru. Człowiekiem Teatru. Debiutował w gdańskim Teatrze Miniatura 70 lat temu. Jego ostatnia rola to też postać z Teatru Lalek w słuchowisku „Bajka dla Ryszarda. Konik”. Autor książki „Oddani Melpomenie”. To osobiste portrety ludzi sceny, serdeczne spojrzenie wrażliwego aktora, „zachwyt dla spełnionej sztuki Teatru”. Ceniony w środowisku współpracownik i konsultant „Słownika biograficznego teatru polskiego”. O teatrze wiedział wszystko.