Najszybszy superkomputer w Polsce już działa na Politechnice Gdańskiej

Kraken, umieszczony pod zboczem Góry Szubienicznej w Gdańsku Wrzeszczu, jest zasadniczym elementem Centrum Kompetencji STOS PG. . Wkomponowany w zbocze Góry Szubienicznej Kompleks składa się dwóch budynków z przestrzenią do pracy dla naukowców i inżynierów oraz wieloma pomieszczeniami technicznymi. Właśnie one przeznaczone są m.in. do obsługi zespołu siedmiu wyspecjalizowanych serwerowni i to właśnie tam pod ziemią mieści się Kraken.

Łączy wszystkie te serwerownie i może działać zarówno w pojedynkę, jak również - w zależności od potrzeb - jako zespół kilku samodzielnych superkomputerów. Nad jego mocą czuwają naukowcy Politechniki Gdańskiej oraz zespół Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej PG.

Krakena uruchomiono 25 kwietnia 2023 r., podczas uroczystego otwarcia Centrum Kompetencji STOS Politechniki Gdańskiej.

- O jakości danej uczelni świadczą przede wszystkim jej osiągnięcia naukowe, kadra naukowo-dydaktyczna, a także poziom wiedzy i kompetencji jej absolwentów. Aby wszystkie te elementy były stale rozwijane, niezbędna jest jednak odpowiednia infrastruktura - mówił prof. Krzysztof Wilde, rektor PG. - Otwarcie centrum STOS PG i uruchomienie superkomputera Kraken zapewnia to pod wieloma względami. To jeden z najnowocześniejszych tego typu kompleksów w Europie, znacząco podniesie konkurencyjność i atrakcyjność nie tylko naszej uczelni, ale całego regionu Pomorza.

Co może Kraken?

Kraken jest kolejnym w Gdańsku superkomputerem - po działającym od 2008 r. klastrze Galera i uruchomionym w 2015 r. Trytonie. Superkomputer, będący częścią Centrum Kompetencji STOS PG, pod koniec roku ma osiągnąć moc obliczeniową ok. 13,6 PFlops (petaflopsów). Jest w tej chwili najszybszym superkomputerem nie tylko w Polsce, docelowa moc uplasuje go w grudniu 2023 r. w TOP 100 najmocniejszych superkomputerów na świecie.

„Flops” to miara wydajności superkomputerów - oznacza, ile operacji arytmetycznych (np. dodawanie czy dzielenie) komputer jest w stanie wykonać w ciągu sekundy. Z kolei dodanie przedrostka „peta” wskazuje na biliard (jedynka i piętnaście zer). Czyli - 10 petaflopsów to 10 biliardów takich operacji na sekundę.

Uruchomienie Krakena „zdetronizowało” krakowską Athenę z Akademickiego Centrum Komputerowego Cyfronet AGH – do tej pory do niej należał tytuł najszybszego superkomputera w Polsce. Maszyna o teoretycznej mocy obliczeniowej 7,7 petaflopsa rozpoczęła swoją pracę w październiku 2022 r.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Na Politechnice Gdańskiej powstaje superserwerownia i superkomputer

Najszybszym w Europie i trzecim na świecie superkomputerem jest uruchomiony w czerwcu 2022 r w Finlandii Lumi (Jego moc obliczeniowa wynosi 309 petaflopsów)

CK STOS i Kraken mają pomóc studentom PG i naukowcom w prowadzeniu prac badawczych, wykonując zaawansowane symulacje. Może się sprawdzić w rozwiązywaniu problemów w medycynie, biotechnologii czy fizyce – w zakresie np. energetyki jądrowej, farmacji czy sztucznej inteligencji. Władze Politechniki Gdańskiej liczą na to, że ich nowy superkomputer napędzi również nieco wiatru w żagle firmom IT z Trójmiasta i regionu. CK STOS będzie wykorzystywane także do badań wdrożeniowych służących komercjalizacji nauki.

- Ta inwestycja pokazuje, że środki unijne, których rozdzielaniem zajmuje się Urząd Marszałkowski, zostały świetnie zagospodarowane i przysłużą się nie tylko rozwojowi uczelni, ale też miasta i regionu - mówił Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. - Jestem przekonany, że centrum STOS i superkomputer Kraken staną się na wiele lat technologicznym wyróżnikiem Pomorza na mapie Polski i Europy.

To jeden z najnowocześniejszych tego typu kompleksów w Europie, znacząco podniesie konkurencyjność i atrakcyjność nie tylko naszej uczelni, ale całego regionu Pomorza.

prof. Krzysztof Wilde / rektor PG

Centrum Kompetencji STOS

Budowa CK STOS to największa inwestycja infrastrukturalna Politechniki Gdańskiej od czasu powstania Centrum Nanotechnologii B w 2015 r.

Bazowy koszt realizacji to 156 mln zł, z czego 90,1 mln zł pochodziło ze środków unijnych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - pozyskanych dzięki Urzędowi Marszałkowskiemu oraz Agencji Rozwoju Pomorza. Jednak całkowity koszt inwestycji - z dodatkowymi elementami superkomputera i wyposażeniem to ok. 250 milionów złotych.

W budynku znajduje się – poza pomieszczeniami dla pracowników - tzw. bunkier z zespołem serwerowni oraz wentylatornia oraz urządzenia chłodnicze.

Serwerownie muszą spełniać najwyższe standardy bezpieczeństwa, m.in. chronić zgromadzone tam dane przed ogniem, wodą, czy nawet polem elektromagnetycznym. Superkomputer wymaga przy tym ciągłego chłodzenia oraz utrzymania stałej temperatury i wilgotności powietrza. Źródłem chłodu technologicznego dla całego budynku jest pięć zewnętrznych agregatów wody lodowej. Bezpieczeństwo i ciągłość dostarczania energii zapewniają z kolei dwa ogromne agregaty prądotwórcze. Aby je dostarczyć i zamontować na dachu, wykorzystano ogromny dźwig, ponieważ każdy z agregatów waży 40 ton.

- To najnowocześniejsza i najbezpieczniejsza serwerownia w Europie - mówi Mariusz Miler, kanclerz PG. - Spełnia najwyższe możliwe poziomy zabezpieczenia dla centrów służących przechowywaniu danych. Dzięki temu w każdej chwili możemy przeprowadzić wszelkie prace serwisowe czy naprawcze bez wyłączania serwerowni.