V Plachandry Wielkie. Kolejna wielka integracja Kociewiaków, tym razem w Wirtach

Warto jednak przypomnieć, że pomysł na plachandrowanie zrodził się w ślad za odbywającymi się od 1995 roku Kongresami Kociewskimi. Szukano najlepszej formy na wydarzenie do celebrowania kociewskiej kultury. Z kolei pomorski sejmik ustanowił 2005 Rokiem Kociewskim, a od 2007 roku Kociewiacy mają swoje święto, przypadające 10 lutego, co związane jest z pierwszą wzmianką o Kociewiu w dokumentach. Nie było jednak cyklicznego wydarzenia do publicznego świętowania. Stąd był już tylko krok do zorganizowania Pierwszych Kociewskich Walnych Plachandrów, które odbyły się w 2018 roku w Piasecznie, duchowej stolicy Kociewia – w najstarszym miejscu objawień Najświętszej Maryi Panny na Pomorzu. Od tamtej pory Kociewiacy, co roku plachandrują - sukcesywnie - po wszystkich trzech powiatach tego regionu.

CZYTAJ TEŻ: Kociewiacy skrzykują się na doroczny zlot 5. Walne Kociewskie Plachandry w Wirtach

Pomysł na plachandrowanie zrodził się w 2017 roku. Jednak zanim do nich doszło odbyło się wiele spotkań osób zaangażowanych w krzewienie wiedzy o Kociewiu, jego historii, tradycji, obrzędach, gwarze i wielu innych aspektach życia ściśle związanych z tą ziemią. Wśród tego grona nie mogło zabraknąć prof. Marii Pająkowskiej-Kensik, naukowca, językoznawcy, regionalistki, Kociewianki z powiatu świeckiego. To właśnie pani profesor jest inicjatorką nazwy dla tego wydarzenia. 

- Walne, bo na dużą skalę. Plachandry, bo impreza nie ma mieć stałego miejsca; ma plachandrować – wędrować – uzasadniała przed laty.

Od samego początku o potrzebie zorganizowania zlotu Kociewiaków przekonany był Krzysztof Trawicki, ówczesny wicemarszałek województwa pomorskiego. 

- Wielkie Plachandry zintegrują Kociewiaków, którzy mieszkają na styku województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego – w trzech powiatach: starogardzkim, tczewskim i świeckim – mówił K. Trawicki, zresztą również Kociewiak. - Impreza będzie miała wymiar artystycznych, sportowych i osobistych spotkań. Kociewiacy są podobni do Kaszubów, mają podobne korzenie. Jednak wyróżniają się m.in. własną gwarą i haftem. Są wyjątkowo pogodni i kochają naturę, szczególnie Bory Tucholskie i jeziora – podkreślał wicemarszałek.

CZYTAJ TEŻ: Tłumy Kociewiaków i sympatyków regionu na Walnych Plachandrach w Pelplinie

Od pierwszej edycji Plachandrów w Piasecznie postanowiono przyznawać honorowe tytuły Ambasadora oraz Perełki Kociewia. Pierwszym Ambasadorem Kociewia w kategorii indywidualnej został Wojciech Cejrowski, zaś w kategorii zbiorowej – zespół folklorystyczny „Modraki” z Pelplina. Tytuły Perełki odebrali: Izabela Czogała z Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gd. i Patryk Podwojski, oliwski, katedralny organista ze Zblewa.

Kolejna edycja plachandrowania (wędrowania) zakończyła się w Wirtach, przy okazji Jarmarku Kociewskiego. W kategorii indywidualnej Ambasadorką Kociewia została prof. Maria Pająkowska-Kensik, językoznawca, regionalistka, autorka książek o Kociewiu. W kategorii zbiorowej tytuł otrzymało Stowarzyszenie Kobiety Kwiaty Kociewia, mikroprzedsiębiorstw - firma Reflex, a wśród firm średnich i dużych – Broker. Przyznano także nagrody specjalne: Arboretum Wirty i Wydawnictwu Bernardinum. Perełkami Kociewia zostali: Przemysław Kilian, naukowiec, Damian Domański, bibliotekarz, działacz społeczny oraz sportsmenka Oktawia Nowacka.

Na kolejną edycję Plachandrów przez pandemię trzeba było poczekać aż do 2022 roku. III Plachandry Kociewskie odbyły się w malowniczym Grucznie. Tytuł Ambasadora Kociewia trafił do: Zbigniewa Gełdona twórcy teatru lalkowego z Nowego oraz Towarzystwa Miłośników Ziemi Tczewskiej. Ambasadorami kociewskiego biznesu zostali: FSL Foto Studio Labor ze Starogardu Gd. i Zakład Produkcji Mebli Feniks ze Skarszew. Perełkami Kociewia zostali: Oskar Ludwiczak z ZK-P oddział Kociewski w Tczewie oraz Kinga Wylęgły, utalentowana wokalistka oraz lekkoatletka.

W 2023 roku Plachandry ponownie zawitały do powiatu tczewskiego. Tym razem do Pelplina. Tytuł Ambasadora Kociewia w kategorii indywidualnej kapituła przyznała Ryszardowi Karczykowskiemu. W kategorii zespołowej otrzymali je: Lokalna Organizacja Turystyczna Kociewie, Fabryka Sztuk w Tczewie, Bractwo Czarnej Wody z Osia, Klub Sportowy Sokół w Zblewie, Kociewskie Stowarzyszenie Poszukiwaczy ze Zblewa, zespół Kociewska Familija z Pinczyna. W kategorii biznesu Ambasadorami Kociewia zostali: Edytor i Dekpol. Firma Iglotex otrzymała specjalny tytuł Ambasadora Kociewia. Perełką Kociewia została Laura Florentyna Dziąba, wokalistka z Tczewa, finalistka programu „Mam talent”.

Przed nami piąta, jubileuszowa, edycja Plachandrów, które ponownie zagoszczą w Arboretum w Wirtach.

Jeszcze zanim na dobre rozkręcą się V Walne Kociewskie Plachandry odbędzie się pierwsze spotkanie robocze kociewskiego zespołu parlamentarnego. Przewodzi mu Patryk Gabriel, poseł Koalicji Obywatelskiej. W skład zespołu wchodzą posłowie i senatorowie z Kociewia, ale nie tylko, są też parlamentarzyści, którzy co prawda nie mieszkają już na Kociewiu, ale mają „korzenie” z tej ziemi.

- W Nowem ustaliliśmy, że zbierzemy się jeszcze przed Walnymi Plachandrami – mówi Patryk Gabriel. - Chcemy ustalić „plan gry”, co będziemy robili. Chcielibyśmy rozmawiać nie tylko o folklorze, o kwestiach związanych z ludowością, etnografią, kulturą tego regionu, ale pochylić się także nad gospodarką.

- Chcemy podkreślić rzeczywiście ten element gospodarczy – dodaje senator Ryszard Świlski. - Za mało się o tym mówi i to nie tylko w kontekście małych i średnich przedsiębiorstw, które są na Kociewiu. Są tutaj także ogromne firmy, korporacje. Wszystkie są kołem zamachowym napędzającym gospodarkę.

Kociewie bogate kulturą

Sam jestem Kaszubą, ale moja babcia pochodziła z Kociewia – urodziła się w Pieniążkowie. Pomorze jest bardzo silne pod względem kulturowym, gdzie mieszają się kultury różnych regionów. Kociewie ma ogromne ambicje kulturowe, ale są też kultywujący od pokoleń Kaszubi, są Żuławy, Ziemia Słupska, czy Powiśle. Już po dożynkach w Owidzu widać, że sięgamy do kultury kociewskiej. Trochę pewnie Kociewiacy zazdroszczą bogatej kultury kaszubskiej. Stąd Kociewskie Plachandry, gwara którą się posługują Kociewiacy. Stąd coraz większe zainteresowanie korzeniami Kociewia, opisy historii miejscowości. Też chciałbym żeby Kociewie było identyfikowane nie tylko przez pryzmat zbrodni wojennych, jak ta w Szpęgawsku, ale też przez bardzo bogatą kulturę, która była zawsze ukierunkowana na Polskę, na Polaków. Zapraszam na V Plachandry do Wirt.

Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego