W świecie dźwięków. Słyszysz, ale czy słuchasz?

O tym, jak bardzo jesteśmy otoczeni dźwiękami, mogliśmy przekonać się, gdy ich zabrakło – gdy podczas lockdownu wszystko stanęło, otoczyła nas cisza. Gdy lockdown się skończył, wrócił hałas i akustyczny smog. - Takie okoliczności sprzyjają głębszej refleksji nad obecnością dźwięku i nad jego znaczeniem w komunikacji – mówi Magdalena Świerczyńska-Dolot, do niedawna reportażystka radiowa, dzisiaj współzałożycielka i szefowa Fundacji Audionomia.

Fundację stworzyli reporterzy i reportażyści radiowi, pracujący na co dzień z dźwiękiem. Fundacja za cel stawia przypomnienie, jak istotna w naszym świecie jest umiejętność słuchania. I robi to na kilka sposobów – ucząc pracy z dźwiękiem, popularyzując swój warsztat pracy, czyli reportaż dźwiękowy i - ucząc słuchania. Chcą także, jak mówią sami: promować dźwięk jako język opowieści non-fiction. W tym celu powstał portal audionomia.pl, dzięki któremu posłuchamy najlepszych reportaży (także sprzed lat!), rozmów z mistrzami radia, recenzji reportaży.

- Stworzyliśmy portal, na którym prezentowane są takie formy narracji audialnych, pomysłów formalnych i artystycznych, które mogą inspirować i poszerzać nasze horyzonty myślenia o opowieści audialnej – mówią twórcy fundacji. - Zależy nam na tym, aby reportaż audio stał się tak samo ważny w debacie publicznej i odbiorze jak reportaż prasowy czy filmowy.

Dźwiękowa ekologia

Na portalu znajdziemy m.in. rozmowy i spotkania z autorami reportaży i produkcji audio, ale też relacje z wydarzeń, które mają związek z reportażem i dokumentem dźwiękowym oraz dział ekologii akustycznej.

- Dbamy o ciało i umysł, np. praktykując jogę - mówi Magdalena Świerczyńska-Dolot. - Uważamy, że równie istotna jest dbałość o słuch. Julian Treasure, badacz dźwięku i i komunikacji audio, twierdzi, że każdego dnia powinniśmy posiedzieć w ciszy przynajmniej przez trzy minuty. Dzięki temu bardziej docenimy wartościowy dźwięk.

Audionomia stworzyła więc program dla szkół i przedszkoli, który uwrażliwia na sferę audio. Dzieci mogą zacząć od słuchania dźwięków przy zamkniętych oczach, od rozmów o dźwiękowych skojarzeniach. Na portalu są informacje o spacerach dźwiękowych, warsztatach dla dzieci oraz ciekawostki dotyczące zmysłu słuchu. - Uczymy w ten sposób uważnego słuchania świata i ludzi – mówi Świerczyńska-Dolot. - Jeśli nie nauczymy tego dzieci, w końcu nikt nikogo nie będzie słuchał.

Spotkanie w Gdańsku

We wrześniu Fundacja Audionomia organizuje wydarzenie, promujące reportaż radiowy. Na 9-11 września w Gdańsku zaplanowana jest Ogólnopolska Konferencja Reportażu Dźwiękowego "Audionomia 2022". Część wydarzeń będzie otwarta dla wszystkich, którzy są zainteresowani reportażami audio – zarówno jako twórcy, jak i słuchacze.

Do Gdańska przyjedzie 120 osób – amatorów i profesjonalistów, zajmujących się audialną twórczością artystyczną, m.in. reportażystów, podcasterów i realizatorów dźwięku.

- W planach konferencji mamy zarówno dyskusje, odsłuchy materiałów, wykłady - np. o dramaturgii, fikcji i rzeczywistości w audiodokumencie – mówi Magdalena Świerczyńska-Dolot. - Ale będą także warsztaty, podczas których będzie można dowiedzieć się, jak zorganizować sobie domowe studio radiowe czy jak ważna dla kompozycji reportażu dźwiękowego jest muzyka.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Zatrzymaj się, wsłuchaj się w dźwięki

Będzie także debata o przyszłości reportażu dźwiękowego w Polsce, a przede wszystkim rozstrzygnięcie konkursu na najlepszy reportaż i ogłoszenie zwycięzcy konkursu „Audionomia Award”.

- Bardzo zależy nam na wskazywaniu kierunków dla rozwoju reportażu dźwiękowego – tłumaczą twórcy Audionomii. - Jeszcze niedawno opowieść dźwiękowa rozwijała się jedynie w Polskim Radiu. W dobie kryzysu instytucjonalnego, reportaż w wielu rozgłośniach został zepchnięty na margines, mniej ważny, niepotrzebny. Zwłaszcza ten, który opowiada prawdę o świecie, bez cenzury.

Podczas trzech dni konferencji jej uczestnicy wspólnie wysłuchają 10 audycji, które dostały się do finału. Organizatorzy zamierzają przyznać nagrodę „Audionomia Award” takiemu twórcy, który – jak mówią - z jednej strony podejmuje ważny, uniwersalny, może nawet kontrowersyjny temat, z drugiej rozwija go w najlepszy dla gatunku sposób i zostawia słuchacza z emocjami i refleksją nad kondycją świata.

Dla publiczności w czasie konferencji otwarte będą: debata o przyszłości reportażu dźwiękowego (piątek 9 września o godz. 18 w Europejskim Centrum Solidarności) oraz gala konkursu „Audionomia Award” (sobota 10 września o godzinie 18 w Centrum św. Jana). Jej gościem będzie Gabriela Hermer, szefowa sekcji reportażu berlińskiej rozgłośni RBB, a przede wszystkim – zdobywczyni najważniejszych światowych nagród w dziedzinie reportażu dźwiękowego.

O przyszłości reportażu dźwiękowego rozmawiać będą dziennikarze, niegdyś związani z Polskim Radiem: Hanna Bogoryja-Zakrzewska, Olga Mickiewicz-Adamowicz, Katarzyna Michalak oraz Paulina Pikiewicz – współzałożycielka chorzowskiego Radia Klang i Dionisios Sturis – dziennikarz i pisarz, tworzący podcasty narracyjne dla Audioteki.