„Bëlny szkólny” pracuje w szkole w Tuchomiu. Wyróżniono nauczyciela języka kaszubskiego

Ideą konkursu „Bëlny szkólny” (kasz. „dobry nauczyciel”) jest nagradzanie wybitnych nauczycieli, którzy w szczególny sposób przyczyniają się do umocnienia więzi z małą ojczyzną, zachowania rozwoju języka czy kultury kaszubskiej. Od czterech lat ten tytuł otrzymują nauczyciele języka kaszubskiego, którzy wyróżniają się swoją pracą dydaktyczną i społeczną, a także przyczyniają się do umocnienia więzi uczniów z regionem.

Ogłoszenie wyników konkursu nie bez powodu zaplanowano na 7 września – tego dnia obchodzony jest Dzień Edukacji Kaszubskiej.

„Bëlny szkólny” 2024. Kto zdobył tytuł?

W tegorocznej edycji komisja konkursowa przyznała tytuł „Bëlny szkólny” Elżbiecie Pryczkowskiej, nauczycielce języka kaszubskiego i dyrektorce Szkoły Podstawowej w Tuchomiu w gminie Żukowo. Odebrała ją podczas gali konkursowej. Gala, odbywająca się 7 września w reprezentacyjnej sali „Polskie Niebo” w budynku przedwojennego Gimnazjum Polskiego, to dla środowiska nauczycielskiego z różnych stron Kaszub okazja do spotkania oraz podziękowania za trud włożony w nauczanie.

Elżbieta Pryczkowska jest nie tylko nauczycielką, jest też autorką podręczników do tego języka oraz doradcą metodycznym dla innych nauczycieli rodnej mowy. Była też dziennikarką Telewizji Gdańsk, współprowadząc Magazyn Kaszubski „Rodnô Zemia”. Jest współautorką książki ze scenariuszami teatralnymi oraz podręcznika „W jantarowi krôjnie” do nauki języka kaszubskiego dla klas starszych, a wspólnie z mężem Eugeniuszem stworzyła antologię kaszubskiej poezji dziecięcej „Mësla dzecka”.

Statuetkę, towarzyszącą nagrodzie „Bëlny szkólny” wręczyła Elżbiecie Pryczkowskiej ministra edukacji Barbara Nowacka.

- Nauczyciel języka kaszubskiego musi być kilka razy lepszy niż inni nauczyciele, ponieważ do niego przychodzą uczniowie tylko wtedy, gdy on wzorowo prowadzi zajęcia. W przeciwnym razie rodzice wypiszą dziecko z zajęć, musimy bardzo się starać, aby zajęcia były ciekawe. Zawsze cieszą nas owoce naszej pracy, czyli te osoby, które pokochają kaszubszczyznę i chcą dla niej pracować. To dla nas największe podziękowanie - mówiła, odbierając statuetkę, Elżbieta Pryczkowska.

Komisja konkursowa wybrała zwyciężczynię spośród 10 zakwalifikowanych do tego tytułu nauczycielek języka kaszubskiego z całego regionu. Poza główną nagrodą przyznano także dwa wyróżnienia. Otrzymały je:

• Iwona Makurat, nauczycielka kaszubskiego w I LO w Kościerzynie i w Szkole Podstawowej w Skorzewie,
• Aleksandra Pająk, nauczycielka kaszubskiego w Szkole Podstawowej w Mostach.

Konkurs „Bëlny szkólny” w tym roku otrzymał trzy zaszczytne patronaty honorowe: ministry edukacji Barbary Nowackiej, marszałka województwa pomorskiego Mieczysława Struka oraz pomorskiego kuratora oświaty Grzegorza Krygera.

„Bëlny szkólny”: kryteria oceny kandydatów

Kandydat do tytułu „Bëlny Szkólny” musi być czynnym zawodowo nauczycielem szkoły lub placówki oświatowej publicznej lub niepublicznej, z co najmniej 10-letnim stażem pracy w zawodzie nauczyciela-kaszubisty. Komisja konkursowa bierze pod uwagę zarówno umiejętności zindywidualizowanego podejścia do uczniów, jak i budowania zespołu klasowego, rozwijania ich zainteresowań kulturą, historią i językiem regionu. 

ZOBACZ TEŻ: II Dzień Edukacji Kaszubskiej. Danuta Pioch laureatką nagrody „Bëlny Szkólny”

Do tytułu „Bëlny Szkólny” nominowani są pedagodzy, którzy dla swoich uczniów są autentycznymi przewodnikami w wędrówce po „małej ojczyźnie”, pokazując im często nieznane miejsca, historie, ludzi…  A nade wszystko dbają o rozwój i zachowanie języka kaszubskiego, pamiętając jednocześnie, jak pisał ks. prof. Janusz Pasierb, że „małe ojczyzny uczą żyć w ojczyznach wielkich, w wielkiej ojczyźnie ludzi”.

Dotychczasowi laureaci konkursu „Belny Szkolny” to:

• w 2020 r. - Felicja Baska-Borzyszkowska 
• 2022 r. - Wanda Lew-Kiedrowska, Witold Bobrowski 
• 2023 r. - Danuta Pioch 

Dzień Edukacji Kaszubskiej

Święto to zostało ustanowione na pamiątkę uchwalenia Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 roku (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425), która umożliwiła organizację nauczania języka kaszubskiego w szkołach.

- Język kaszubski - jako przedmiot, którego naukę uczniowie podejmują dobrowolnie, wśród różnych oferowanych przez system oświaty możliwości, musi okazywać się atrakcyjniejszy od innych, tak aby sprostać konkurencji. To właśnie nauczyciele-kaszubiści odgrywają kluczową rolę w tym, że nauczanie rodny mòwë jest atrakcyjne dla ucznia - mówi Jan Wyrowiński, prezes ZKP. - Dlatego Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie postanowiło co roku uhonorować nauczycieli, którzy swoim zaangażowaniem przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju uczniów oraz zachowania i rozwoju języka, kultury kaszubskiej.

ZOBACZ TEŻ: Wanda Lew-Kiedrowska i Witold Bobrowski najlepszymi nauczycielami języka kaszubskiego

Od 1999 roku (od kiedy dane są zbierane), widać znaczący wzrost liczby uczniów uczących się kaszubskiego. Jak podaje GUS: w roku szkolnym 1999/2000 było to 1525 dzieci.  W roku 2010/2011 ich liczba zwiększyła się do ponad 10 tysięcy, a w 2019/2020 przekroczyła granicę 20 tys. W zeszłym roku szkolnym było to dokładnie 22494 osób, więcej dziewcząt niż chłopców (53,9% i 46,1%). 

Co ciekawe, w Gdańsku było 1042 uczniów chcących poznać kaszubską mowę. W większej części są to uczniowie szkół podstawowych (94,4%).  Kaszubską maturę pisało w tym roku czternastu mieszkańców województwa pomorskiego. Uniwersytet Gdański oferuje możliwość studiowania etnofilologii kaszubskiej, na zajęcia w minionym roku akademickim było zapisanych 28 osób. A ilu jest kaszubskich nauczycieli? Tego tak naprawdę nikt nie wie, ale próby ich policzenia wciąż trwają.