Nie tylko Dzéń Jednotë Kaszëbów. Czarno-żółty marzec, czyli jak Kaszubi świętują

W historii Kaszub jest kilka ważnych dat, chociażby ta związana z reformą administracyjną Polski dzięki której kaszubskie ziemie trafiły do nowego województwa pomorskiego czy nadania przez Sejm językowi kaszubskiemu, do tej pory jako jedynemu w Polsce, statusu języka regionalnego. Ale historyczną i niezwykle symboliczną datą, którą ponad 20 lat temu Kaszubi postanowili świętować niezwykle głośno, jest ta sprzed blisko... 800 lat. 

Dlaczego? Otóż w 1238 roku, właśnie 19 marca, pojawiła się pierwsza historyczna pisemna wzmianka o Kaszubach. Papież Grzegorz IX nazwał wówczas w specjalnej bulli (dokumencie) Bogusława I „Księciem Kaszub” (tekst bulli w oryginale oraz w tłumaczeniu na język kaszubski i polski można znaleźć na stronie stowarzyszenia „Kaszëbskô Jednota”). 

Jako że 19 marca przypada w różne dni, często powszednie czyli pracujące, postanowiono, iż uroczyste „wojewódzkie” obchody Dnia Jedności Kaszubów będą odbywały się w niedzielę przypadającą w sąsiedztwie 19 marca. W tym roku Kaszubi świętować będą więc 23 marca w Bolszewie. Jednak z roku na rok przybywa imprez i wydarzeń, które odbywają się nie tylko w jeden konkretny dzień, ale coraz częściej rozłożone są w czasie tak, że o kaszubskim święcie słychać nawet przez kilkanaście dni marca. I tych inicjatyw ciągle przybywa...

Co roku z okazji Dnia Jedności Kaszubów uroczystości pod pomnikiem Świętopełka II Wielkiego, najwybitniejszego i najbardziej zasłużonego dla Gdańska i Pomorza średniowiecznego księcia Pomorza Gdańskiego z wschodniopomorskiej dynastii Sobiesławiców, na skwerze przy ul. Szerokiej w Gdańsku organizuje Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Gdańsku. Dziś z tej okazji odśpiewany zostanie hymn kaszubski, będą też przemówienia i złożenie symbolicznej wiązanki kwiatów. Po oficjalnych uroczystościach przewodnik Jerzy Nacel oraz Wojciech Józef Konkel, prezes gdańskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, zaproszą wszystkich na wspólny spacer „Kaszubskim szlakiem” po Gdańsku.

Tradycją 19 marca jest już także organizowane przez Fundację Kaszuby podniesienie czarno-złotej flagi kaszubskiej w Gdańsku na Górze Gradowej.

Już kilka dni temu w gdańskiej Akademii Muzycznej w ramach cyklu „Czwartki z aMuz” odbył się koncert „Lecë, chòrankò, czyli aMuz po kaszubsku z okazji Dnia Jedności Kaszubów”, podczas którego można było usłyszeć utwory Jana Trepczyka, Henryka Hubertusa Jabłońskiego czy Władysława Walentynowicza czy też kompozycje współczesnych twórców Anny Rocławskiej-Musiałczyk, Tomasza Fopke i Witosławy Frankowskiej. 

Od soboty 15 marca w Wejherowie trwa II Festiwal Dnia Jedności Kaszubów organizowany przez miejscowe Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej. Chętni mieli już okazję wziąć udział w różnych ciekawych warsztatach chociażby z mokrego filcowania, tworzenia palm wielkanocnych, poznawania i tworzenia instrumentów na bazie diabelskich skrzypiec czy dekorowania porcelany oraz haftowania. Odbyła się także promocja książki „Dzieje Kaszubów” autorstwa Adama Lubockiego oraz Michała Hinca. Wystąpił też kabaret KÙŃDA oraz zorganizowano projekcję filmu „Drëszk” w reżyserii Beaty Hincke.

W piątek, 21 marca o godz. 18.00  chętni mogą udać się do wejherowskiego muzeum na spotkanie z Arturem Wyszeckim, autorem wystawy „Z Marcelem” prezentującej podróż na Sardynię z psem. Wydarzeniu towarzyszyć będzie pokaz filmu „Moment osła” dokumentującego tę wyprawę. A jutro, czyli w sobotę 22 marca o godz. 18.00, na zakończenie Festiwalu zaplanowano spotkanie z malarką Krystyną Machowską, autorką wystawy „Piękno, które chcę zatrzymać. Morze i kwiaty w harmonii barw”. 

Również Tydzień Kaszubski zorganizowała gmina Szemud. Odbyły się już: artystyczno-wokalne spotkanie dla uczniów połączone ze wspólnym kolorowym korowodem, wykład otwarty Józefa Baszanowskiego „Kamienie milowe kaszubskiej historii”, IV Powiatowy Konkurs Recytatorski Poezji Jana Piepki, a także wieczorki i spotkania filmowe oraz muzyczne. Dzieci wyjechały też na niezwykły Mecz Kaszubski do Gdańska.

Warto wspomnieć szerzej właśnie również i o tym wydarzeniu. Była to już bowiem dziesiąta edycja Meczu Kaszubskiego organizowanego wspólnie przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Stowarzyszenie Trefl Pomorze oraz kluby spod znaku Trefla. Tym razem to gdański Trefl w wyjątkowej kaszubskiej atmosferze podejmował Steam Hemarpol Norwid Częstochowa. Na trybunach zasiadło kilka tysięcy uczniów szkół, które uczą się w szkołach języka kaszubskiego. Przyjechały one na mecz w ramach finału konkursu plastycznego „Aktywne Kaszuby”, którego temat brzmiał: „Las i jego mieszkańcy w twórczości literackiej Jerzego Sampa”. W hali Ergo Arena można było usłyszeć m.in. hymn Kaszub. Najmłodsi kibice mieli okazję m.in. spróbować swoich sił w Kaszubskiej Olimpiadzie Sportowej.

Jedną z najnowszych inicjatyw są obchody Szkolnego Dnia Jedności Kaszubów w gminie Chojnice. W tym roku odbyła się druga edycja. Tym razem w szkole w Lichnowach, gdzie swoje umiejętności językowe i kaszubskie tradycje prezentowali uczniowie z gminy Chojnice oraz z Chojnic, którzy uczą się na co dzień języka kaszubskiego. 

Będąc przy ciekawych marcowych kaszubskich wydarzeniach trudno nie wspomnieć o spotkaniu zaplanowanym na 22 marca w Rzucewie, podczas którego poetka Małgorzata Wątor przybliży świat kaszubskich rybaków, ich wierzeń i mitologii. Początek o godz. 16.00.