„Umarłe budowle Stoczni Gdańskiej. Portrety”

To niezwykła wystawa, która w kompleksowy i wnikliwy sposób opisuje nieistniejące już budowle Stoczni Gdańskiej. Były one nie tylko niezbędne dla funkcjonowania zakładu, ale pełniły również inne funkcje, dzięki czemu na stałe weszły do kanonu polskiego dziedzic twa przemysłowego i kulturowego. Co więcej, miały one wielkie znaczenie dla antykomunistycznego ruchu opozycyjnego, zwłaszcza dla historii Solidarności. Szczególnie wartościowe dla tej wystawy są przepiękne prace wykonane przez Agnieszkę Nagórską specjalizującą się w malarstwie akrylowym. Ta uznana artystka wizualna w niezwykle barwny sposób przedstawiła umarłe budowle Stoczni Gdańskiej, a jej wizja artystyczna pozwoliła niejako przywrócić je do życia.

Wystawę można oglądać w Muzeum Sali BHP (Gdańsk, ul. Księdza Jerzego Popiełuszki 6) w godzinach: 10.00-18.00.

21 budowli jak 21 postulatów

Stocznia Gdańska to kolebka Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” i wielkiego pokojowego ruchu społecznego. Narodził się on wskutek strajków w sierpniu 1980 r. Solidarność wpłynęła na przemiany polityczne w Europie – upadek komunistycznych reżimów i żelaznej kurtyny oraz wyzwolenie wielu narodów i społeczeństw. Stała się mitem założycielskim współczesnej wolnej Polski. Stocznia pozostaje także miejscem narodzin nowoczesnego polskiego przemysłu okrętowego. Jego symbolem jest zbudowany w niej SS „Sołdek” – pierwszy polski statek pełnomorski. Zakład stał się największą polską stocznią, a także jedną z największych na świecie. Wpływała ona na dynamiczny rozwój sektora okrętowego i polskiej gospodarki morskiej. Zbudowano w niej liczne jednostki, w tym prototypowe nie tylko w skali kraju, ale także świata.

Stocznia Gdańska powstała w latach 1945-1947 wskutek połączenia dwóch dawnych niemieckich zakładów – rządowej Danziger Werft (Stoczni Gdańskiej, wcześniej Cesarskiej) i prywatnej Schichau Werft (Stoczni Schichaua). Zostały one podniesione z gruzów rękoma polskich robotników i inżynierów. W 1988 r. ostatni komunistyczny rząd podjął decyzję o likwidacji stoczni. Był to gest polityczny. Nie powiodły się podejmowane później próby restrukturyzacji zakładu. Jego upadłość ogłoszono w 1996 r. Stało się to jednym z negatywnych symboli polskich przemian. W kolejnych latach zaczęła zanikać także materialna spuścizna stoczni.

Wyburzenia kolejnych hal i nieodwracalne zmiany przestrzeni zakładu budziły silne kontrowersje, wpływały na zacieranie się pamięci miejsca. Twórcy wystawy pt. „Umarłe budowle Stoczni Gdańskiej. Portrety” pragną ocalić tę pamięć. Na 21 planszach ukazane zostały nieistniejące budowle historycznej stoczni i ich historie. Liczba plansz nie jest przypadkowa, nawiązuje do legendarnych 21 postulatów załóg strajkujących w 1980 r. Postulaty te, zapisane wówczas na tablicach ze stoczniowej sklejki, stały się symbolem polskiego Sierpnia, który doprowadził do przemian społecznych, politycznych i gospodarczych w Polsce i Europie. Wielki wolnościowy mit, jaki stoczniowcy stworzyli w sierpniu 1980 r. nie ocalił jednak Stoczni Gdańskiej.

Autorką portretów nieistniejących budowli Stoczni Gdańskiej jest Agnieszka Nagórska, gdańska artystka od lat związana ze stocznią. Tworzy obrazy poświęcone historycznemu zakładowi, dokumentując jednocześnie jego zanikające materialne dziedzictwo. Jej prace ukazują, jak niezwykle inspirująca pozostaje spuścizna Stoczni Gdańskiej pomimo przekształceń, którym ulega ta historyczna przestrzeń.

www.ids1980.pl