Pomorze dla każdego. Jak ochronić pomorski krajobraz?

Wycinają las tuż za miastem albo drzewa wzdłuż drogi, a wy nie macie wpływu na urzędnicze decyzje? Ogradzają jezioro, do tej pory ogólnodostępne, a wy nie wiecie, jak temu zapobiec? Na łąkach nieopodal wsi powstaje podmiejskie osiedle? A może po prostu uważacie, że zbyt mało uwagi poświęca się znaczeniu krajobrazu podczas tworzenia nowych planów zagospodarowania przestrzeni? Temu, jak działać na rzecz przyszłości pomorskiego krajobrazu, poświęcone będzie Forum Społeczno-Naukowym „Krajobraz a człowiek. Człowiek w krajobrazie”, które 1 marca odbędzie się na Uniwersytecie Gdańskim.To wydarzenie – organizowane przez Instytut Ochrony Krajobrazu Pomorza - istotne dla osób, zainteresowanych lub zaniepokojonych stanem krajobrazu na Pomorzu i które chciałyby dowiedzieć się, w jaki sposób można pomóc w jego ochronie.

- Krajobraz łączy i dzieli, stąd tak ważne spotkać się przy wspólnym stole – mówi dr hab. Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk, prof. UG, prezeska Instytutu Ochrony Krajobrazu Pomorza. - Na Forum Społeczno-Naukowe „Krajobraz a człowiek. Człowiek w krajobrazie” zaprosiliśmy zainteresowanych, zaniepokojonych, podejmujących decyzje, badaczy i miłośników krajobrazu Pomorza.

PRZECZYTAJ TEŻ: Krajobraz między prawem człowieka a obowiązkiem państwa

Położenie geograficzne i cechy przyrodnicze stanowią najważniejszy wyróżnik województwa pomorskiego, a tym samym tożsamości Pomorzan - wynika z badań przeprowadzonych przez konsorcjum Instytutu Kaszubskiego, Fundacji IBRiS oraz Centrum Badań nad Kulturą Pomorza UG. Tym bardziej - podkreślają w IOKP - uderza niedopriorytetowanie krajobrazu w decyzjach o zagospodarowaniu pomorskiej przestrzeni.

- W rzeczywistości nie stanowi on kwestii nadrzędnej ani w przypadku decyzji podejmowanych instytucjonalnie, ani indywidualnie – zwraca uwagę prof. Borzyszkowska-Szewczyk. - W ostatnich latach, pomimo wielu cennych inicjatyw, wręcz pogłębia się gwałtownie chaos przestrzenny. Okres pandemii, który z dzisiejszej perspektywy wydaje się być daleką przeszłością, przyspieszył negatywne przeobrażenia krajobrazu Pomorza, a jednocześnie wyostrzył spojrzenie wielu z nas. Obecna fala i zakres ingerencji ma bezprecedensowy charakter w historii regionu, nieodwracalnym przeobrażeniem ulegają kolejne obszary cenne przyrodniczo i kulturowo.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Krajobraz Pomorza – quo vadis?

W zaproszeniu na forum organizatorzy podkreślają, że każde pokolenie i każda epoka przejmuje krajobraz w użytkowanie jako depozyt. Tak więc dostaje nad nim władzę, ale przede wszystkim odpowiedzialność za stan, w jakim przekażemy krajobraz naszej małej ojczyzny następnym pokoleniom. Potrzebujemy wzmożenia krajobrazowego, stworzenia koalicji, której celem byłoby generowanie namysłu nad kwestią zasadniczą: jakie Pomorze chcemy zostawić następnym pokoleniom?, a także na rzecz wzmacniania merytorycznej debaty w tym zakresie. Ważna jest wspólna refleksja i rozmowa, aby zrozumieć różne punkty widzenia, wypracować w szerszym kontekście społecznym rozwiązania na rzecz zmniejszenia negatywnych zmian. I w tym celu zorganizowaliśmy forum społeczno-naukowe.

W ostatnich latach, pomimo wielu cennych inicjatyw, wręcz pogłębia się gwałtownie chaos przestrzenny. Obecna fala i zakres ingerencji ma bezprecedensowy charakter w historii regionu, nieodwracalnym przeobrażeniem ulegają kolejne obszary cenne przyrodniczo i kulturowo

Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk / prezeska IOKP

Forum Społeczno-Naukowe „Krajobraz a człowiek. Człowiek w krajobrazie”

Warsztaty, które odbędą się 1 marca na Uniwersytecie Gdańskim, skierowane są do różnych grup zainteresowanych. Ich problematyka to m.in.:

• prawne ramy ochrony krajobrazu,
• kwestia zachowania bioróżnorodności
• fotografia przyrodnicza
• współpraca z mediami.

W spotkaniach o krajobrazie wezmą udział eksperci z różnych dziedzin. O prawie, które chroni krajobraz, opowie mec. Marek Foryś, natomiast r. pr. Magdalena Krzyżanowska-Mierzewska przybliży orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ws. planowania przestrzennego i ochrony dziedzictwa kulturowego. Zagadnienie ochrony bioróżnorodnego krajobrazu przedstawią biolodzy dr hab. Piotr Rutkowski, prof. UG i dr Renata Afranowicz-Cieślak.

PRZECZYTAJ TEŻ: Chojniczanie nie chcą sprzedaży polany w Lasku Miejskim

Podczas Forum odbędzie się także dyskusja na temat aktualnego stanu krajobrazu Pomorza oraz jego przyszłości. Wezmą w nim udział przedstawiciele samorządów, m.in. Monika Chabior - zastępczyni prezydent Gdańska, Anna Błażewicz-Stasiak - zastępczyni dyrektora Pomorskiego Biura Planowania Przestrzennego, starosta słupski Paweł Lisowski, Barbara Tusk - zastępczyni Dyrektora Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni.

- Dążymy do wzmocnienia ponadsektorowej debaty, wypracowania optymalnych rozwiązań dla krajobrazu z uwzględnieniem głosu społecznego oraz udrożnienia kanałów komunikacji pomiędzy różnymi interesariuszami – podkreśla prof. Borzyszkowska-Szewczyk. - Znaczna część prelegentów planowanego wydarzenia w formule sesja/panel dyskusyjny/warsztaty/spotkanie informacyjne to członkowie IOKP.

Czym jest Instytut Ochrony Krajobrazu Pomorza?

IOKP, powstały w 2022 r., to zespół ekspertów z doświadczeniem działalności społecznej, które powstało podczas pandemii jako reakcja na gwałtowne przyspieszenie procesu degradacji krajobrazu Pomorza. 

ZOBACZ TEŻ: Uda się powstrzymać wycinkę 180-letnich buków na terenie planowanego rezerwatu Lasy Oliwskie?

- Stowarzyszenie założyliśmy przy Uniwersytecie Gdańskim; skupia urbanistów i ekspertów ochrony krajobrazu przyrodniczego, kulturowego, jego badaczy i pasjonatów, aktywnych w negocjacjach społecznych, działających w różnych sieciach/gremiach – wymienia prof. Borzyszkowska-Szewczyk. - Połączyła nas świadomość, że sytuacja staje się krytyczna, realizowane czy też planowane inicjatywy powiązane są z dewastacją krajobrazu, nie wyłączając terenów objętych ochroną. IOKP założyli więc także aktywiści, zaangażowani w społeczne inicjatywy na rzecz ochrony krajobrazu Pomorza, a także je prowadzący. Rolę IOKP postrzegamy m.in. jako platformę do działań na styku nauki i społeczeństwa obywatelskiego.

 Forum Społeczno-Naukowe „Krajobraz a człowiek. Człowiek w krajobrazie”: 1 marca, początek godz. 9.30, na Wydziale Neofilologii UG (Sala Teatralna im. prof. Jerzego Limona). 

Szczegółowy program, problematyka poszczególnych części, sylwetki prelegentów oraz formularz zgłoszenia znaleźć można stronie Instytutu Ochrony Krajobrazu Pomorza 

Partnerami merytorycznymi wydarzenia są Pracownia Badań nad Narracjami Pogranicza oraz Pracownia Geobotaniki i Ochrony Przyrody UG. Na realizację wydarzenia IOKP pozyskał grant z Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich.