Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939

Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939

Sejm w styczniu 2023 roku, by upamiętnić mieszkańców Pomorza pomordowanych przez niemieckiego okupanta w 1939 roku, podjął uchwałę, zainicjowaną przez Kaszubsko-Kociewskie Stowarzyszenie im. Tajnej Organizacji Wojskowej Gryf Pomorski, by 2 października ustanowić Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939 roku. W uzasadnieniu przyjętej uchwały podkreślono, że niemiecka zbrodnia na obszarze Pomorza miała ludobójczy charakter, a aż 11 tysięcy ofiar września 1939 roku (z około 16 tysięcy w całej Polsce) pochodziło z Pomorza. W sumie w 1939 roku w ponad 400 miejscach kaźni zginęło ok. 30 tysięcy osób.

– 2 października to dzień kapitulacji ostatniego bastionu w wojnie obronnej 1939 na Pomorzu – Helu, który kończył nadzieję ochrony ludności cywilnej przed rozzuchwalonymi bezkarnością sprawcami zbrodni. Jest to również data urodzin „pomorskiego Korczaka”, doktora Józefa Bednarza, dyrektora szpitala psychiatrycznego w Świeciu nad Wisłą, który nie opuścił swoich pacjentów i razem z nimi został zamordowany – czytamy w uzasadnieniu uchwały.

PRZECZYTAJ TEŻ: Muzeum Piaśnickie w Wejherowie oficjalnie otwarte

Na Pomorzu do największych miejsc kaźni należały:

• Piaśnica koło Wejherowa
• oraz Lasy Szpęgawskie koło Starogardu Gdańskiego,
• a także: Lasy Kaliskie obok Kartuz, Skarszewy, Mniszek koło Świecia nad Wisłą, Dolina Śmierci w Chojnicach, Rudzki Most koło Tucholi, Karolewo i Radzim koło Sępólna Krajeńskiego, Paterek koło Nakła nad Notecią, Tryszczyn i fordońska Dolina Śmierci koło Bydgoszczy, Barbarka koło Torunia, Klamry koło Chełmna, Łopatki koło Wąbrzeźna oraz Skrwilno koło Rypina.

PRZECZYTAJ TEŻ: Ofiarom Marszu Śmierci. Drugie wykonanie „Requiem Kaszubskiego”

W Wejherowie główne uroczystości związane z Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939 odbyły się w siedzibie muzeum przy ul. Ofiar Piaśnicy 6, a wcześniej m.in. złożono kwiaty na grobach w Lasach Piaśnickich. W kościele NMP Królowej Polski odbył się również koncert Orkiestry Filharmonii Narodowej „Pamiętamy, by czas nie zaćmił i w niepamięć nie obrócił”.

W Chojnicach natomiast w Chojnickim Centrum Kultury odbyła się projekcja filmu „Zbrodnia Pomorska 1939 r.”, połączona z prelekcją Mirosława Sprengera z Instytutu Pamięci Narodowej. Na Starym Rynku otwarto wystawę „Zbrodnia Pomorska 1939 r.”, a także złożono kwiaty przed pomnikiem w Dolinie Śmierci oraz przy obelisku upamiętniającym rozstrzelanych przy ul. Strzeleckiej.

PRZECZYTAJ TEŻ: Wystawa o rotmistrzu Witoldzie Pileckim przed Muzeum II Wojny Światowej

W Gdańsku zaś uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej odbyły się w budynku dawnego Gimnazjum Polskiego. Wykład historyczny pt. „Pamięci Polaków Gdańszczan – ofiar Zbrodni Pomorskiej” wygłosiła prof. Elżbieta Grot. Odbył się także koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu dzieci i młodzieży ze Szkoły Podstawowej nr 58 w Gdańsku.

W Pelplinie, oprócz mszy w bazylice, którą uświetnił chór zespołu artystycznego Wojska Polskiego, podpisano list intencyjny powołujący filię Muzeum Stutthof, która ma zająć się upamiętnieniem zbrodni w Lesie Szpęgawskim oraz pomordowanych kapłanów diecezji chełmińskiej.

W Starogardzie Gdańskim natomiast odsłonięto i poświęcono – na murze aresztu śledczego – tablicę pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej.

PRZECZYTA TEŻ: Pamięć o pomordowanych w Lesie Szpęgawskim wciąż żywa. Przy pomniku o wojnie w Ukrainie

„Zbrodnia Pomorska 1939”. Wystawa w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

W sali wystaw czasowych na poziomie -3 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w piątek, 6 października o godz. 14.00 odbędzie się wernisaż wystawy „Zbrodnia Pomorska 1939”. Ekspozycja ta poświęcona jest masowej akcji eksterminacyjnej przeprowadzonej na obszarze Pomorza Nadwiślańskiego i Kujaw.

PRZECZYTAJ TEŻ: Obeliski w miejscach byłych Cmentarzy Żydowskich w Chojnicach

– Twórcy wystawy sięgają po sugestywny środek wyrazu. Instalacje, które będziemy mogli obejrzeć na ekspozycji, porównują polskość do drzewa, które najpierw bujnie wrastało, a potem – przez nienawiść sąsiadów – zostało ścięte – informują w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Wystawa będzie dostępna bezpłatnie od 6 października do 31 marca 2024 roku.