Urlopy dla rodziców. Komu przysługuje zasiłek?

• W ubiegłym roku na Pomorzu zasiłek macierzyński pobierało ponad 24 tys. matek i 11,5 tys. ojców.
• Z zasiłku macierzyńskiego na czas urlopu rodzicielskiego skorzystało w tym czasie 19,2 tys. pań i prawie 2,5 tys. panów.
• Natomiast na urlop ojcowski zdecydowało się 9,6 tys. ojców.

Urlop macierzyński

Każda uprawniona matka (urlop przysługuje mamom zatrudnionym na umowę o pracę, samozatrudnionym i zatrudnionym na umowę-zlecenie) ma do dyspozycji 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, z czego 6 z nich może wykorzystać przed porodem. Urlop jest obowiązkowy, matka musi wykorzystać go w wymiarze co najmniej 14 tygodni. Pozostałe 6 tygodni dziecko może spędzić z ojcem. W przypadku urodzenia dwójki dzieci podczas jednego porodu, urlop wynosi 31 tygodni, a z każdym kolejnym dzieckiem wydłuża się o 2 tygodnie. Maksymalnie może wynieść 37 tygodni. 

Urlop rodzicielski

Rodzice mogą również wykorzystać 41 tygodni urlopu rodzicielskiego. Może on zostać wydłużony do 43 tygodni, jeśli podczas jednego porodu urodzi się więcej niż jedno dziecko. Nie trzeba wykorzystywać go od razu w całości. Można podzielić ten okres na 5 dowolnych części. Urlop rodzicielski należy jednak wykorzystać najpóźniej do końca roku, w którym dziecko skończy 6 lat.

Warto podkreślić, że 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługuje tylko jednemu z rodziców. Oznacza to, że jeżeli ubezpieczona mama wykorzystała urlop rodzicielski w pełnym wymiarze, np. 32 lub 34 tygodnie, to pozostałe 9 tygodni przysługuje wyłącznie ojcu. 

Dodatkowy czas

Prawo do wydłużenia urlopu rodzicielskiego przysługuje rodzicom, których dziecko urodzi się lub zostanie przez nich przyjęte na wychowanie i ma nieuleczalną, zagrażającą życiu chorobę, która powstała w trakcie rozwoju prenatalnego dziecka lub podczas porodu. W przypadku gdy dziecko posiada zaświadczenie „Za życiem” – potwierdzające nieuleczalną chorobę – rodzice mają do dyspozycji 65 tygodni urlopu rodzicielskiego lub 67 tygodni, jeżeli przy jednym porodzie urodzi się dwoje lub więcej dzieci. 

Urlop ojcowski

Ojcowie, którzy chcą zostać z dzieckiem, mogą również skorzystać z dwutygodniowego urlopu ojcowskiego. Przysługuje on niezależnie od uprawnień, które ma matka. Świadczenie należy wykorzystać, zanim dziecko ukończy 12 miesięcy. Urlop można podzielić na dwie części, po 7 dni każda. 

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński to świadczenie, które przysługuje na czas urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i ojcowskiego osobom, które są objęte ubezpieczeniem chorobowym. Można go również otrzymać w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie. Aby skorzystać z tego świadczenia, rodzic musi być zatrudniony na etacie, prowadzić działalność gospodarczą lub pracować na podstawie umowy-zlecenia. W dwóch ostatnich przypadkach, rodzic musi też opłacać dobrowolną składkę chorobową. Zasiłek przysługuje niezależnie od tego, jak długo posiada się ubezpieczenie.

Aby otrzymać zasiłek jeszcze przed porodem, należy przedstawić zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie rozwiązania. Po narodzinach wymagany jest skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.

Ile wynosi zasiłek macierzyński?

• Za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego zasiłek przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
• W czasie urlopu rodzicielskiego jest to 70%.
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze wynosi 81,5%, jeśli ubezpieczona matka w ciągu 21 dni po porodzie złoży tzw. „długi wniosek”. Wyjątek stanowi 9 tygodni przysługujących drugiemu rodzicowi. Za tę część urlopu zasiłek to zawsze 70%. 

Niewykorzystany zasiłek

Jeżeli pracownik w pierwszym roku życia dziecka nie wykorzysta ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego, w wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku, to ma wówczas prawo do tego zasiłku w wysokości 70% oraz do jednorazowego wyrównania pobranego zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego do wysokości 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. W takim przypadku świadczenie wypłacane jest na wniosek pracownika.