Remont gdańskiego Żurawia na finiszu. Po wystawie oprowadzi Hans Kross

Gruntowny remont Wielkiego Żurawia

Jak poinformowano we wtorek 30 stycznia 2024 roku, wart około 18 milionów złotych, prowadzony od ponad trzech lat remont symbolu Gdańska – charakterystycznego Wielkiego Żurawia nad Motławą, przebiega zgodnie z planem i już tylko kilka miesięcy dzieli Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku od ponownego otwarcia jednego z najpopularniejszych oddziałów, a jednocześnie jednego z najważniejszych zabytków miasta. W listopadzie 2023 r. zakończono renowację fasady i dachu konstrukcji, a spod zasłony rusztowań wyłoniły się odrestaurowane i oczyszczone ceglane elewacje oraz dach pokryty w całości nową, ceramiczną dachówką sprowadzoną z Włoch.

Muzealnicy podkreślają, że największą zmianą i niemałym zaskoczeniem dla oglądających jest przede wszystkim drewniana część Żurawia, czyli wyciąg dawnego dźwigu. Po zakończeniu prac konserwatorskich i renowacji konstrukcja ma jaśniejszy, brązowy kolor, wyraźnie kontrastujący z niemal czarną barwą sprzed remontu.

- To właśnie nowe malowanie najbardziej odpowiada wizerunkowi Żurawia sprzed wieków, a dobrane zostało tak, by upływ czasu i działanie warunków atmosferycznych w przyszłości zmieniały jego odcień w sposób najbardziej pożądany z punktu widzenia historycznej dokładności. – zaznacza dr Robert Domżał, dyrektor Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

Kolejnym renowacyjnym sukcesem zakończyły się prace nad XVII-wiecznym zegarem słonecznym, którego jasna tarcza na tle ceglanej ściany blask odzyskała podczas robót przy południowej baszcie Żurawia. Zegar jest autentycznym świadkiem historii, a jego wygląd odrestaurowano dzięki fotografiom z lat 50. XX w., ukazującym powojenny, zrujnowany Żuraw. Obok widocznych z zewnątrz efektów remontu, kompleksowej modernizacji doczekały się instalacje w środku.

Co zmodernizowano w gdańskim Żurawiu?

• wyburzono wszystkie żelbetowe stropy i schody, pochodzące jeszcze z lat 60. XX w., a w ich miejscu położono nowe konstrukcje spełniające współczesne warunki techniczne,
• całkowicie wymieniono instalację elektryczną, wodnokanalizacyjną, centralnego ogrzewania wraz z węzłem cieplnym,
• wymieniono m. in. systemy przeciwpożarowe, alarmowe, monitorujące i wentylację mechaniczną,
• odrestaurowano i zabezpieczono drewnianą konstrukcję wyciągu oraz cały potężny mechanizm dźwigowy, zbudowany z czterech kół deptakowych o średnicach 6 i 6,5 m.

- Dzięki tej modernizacji Żuraw jest przystosowany do wymagań technicznych nowej wystawy stałej, o wiele bardziej innowacyjnej niż wcześniejsza ekspozycja. – mówi Szymon Kulas, zastępca dyrektora ds. zarządzania. – Nowe instalacje zwiększą również bezpieczeństwo przyszłych eksponatów i podniosą komfort zwiedzania. – dodaje.

CZYTAJ TEŻ: Żuraw na wyciągnięcie ręki! Na co dzień jest 40 metrów nad ziemią

Zwiedzający już za kilka miesięcy [zakończenie prac zaplanowane zostało na wiosnę2024 r. - dop.red.] podziwiać będą mogli w budynku w części odnowione wnętrza fragmentów oryginalnych XV-wiecznych murów, które w trakcie prac oczyszczono ze starej warstwy tynku oraz odpowiadające realiom architektonicznym XVII-wiecznego Gdańska drewniane, zakończone łukiem ramy i romboidalne szklenia towarzyszące nowym oknom wypełniającym obecne wymagania techniczne. Z Kolei przesiąkaniu wód gruntowych przeciwdziałać ma nowa hydroizolacja podziemna. Remont pozwolił odkryć szereg archeologicznych atrakcji, które wciąż są obiektem opracowania naukowego i w konserwacji – m.in. kamień wysokiej wody, oznaczający poziom, do jakiego podniosła się woda podczas powodzi, do której doszło na Żuławach w 1651 roku.

Nowa ekspozycja w gdańskim Żurawiu

Jak przekonują muzealnicy, nowa wystawa została zaprojektowana w taki sposób, by zwiedzający poczuli się jak w portowym Gdańsku czasów złotego wieku, czyli w okresie XVII-wiecznego rozkwitu żeglugi i handlu morskiego Rzeczypospolitej. W sześciu salach na trzech piętrach Żurawia goście będą mogli poznać m. in. tajniki nawigacji przy wchodzeniu statkiem do portu, rodzaje przywożonych do Gdańska towarów, procedury transakcyjne w komorze palowej, XVII-wieczne techniki budowy statków oraz rozrywki portowego miasta w historycznej tawernie. Pomieszczenia, dzięki wnikliwym badaniom źródłowym muzealnego zespołu kuratorski, będą odtworzone w najdrobniejszych szczegółach, a zabytkowe eksponaty, takie jak oryginalne monety, meble, naczynia oraz miary i wagi, będą wkomponowane w aranżację wystawy. Nowością będzie postać wirtualnego przewodnika: autentycznego gdańskiego kupca i armatora Hansa Krossa, który „ożywiony” w oparciu o technologie komputerowe, ma w fabularyzowanej formie oprowadzać po ekspozycji.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Żuraw przejdzie remont. To najstarszy obiekt tego typu

– Będzie on swego rodzaju wirtualnym przewodnikiem po XVII-wiecznym gdańskim porcie – zapowiada dr Marcin Westphal, zastępca dyrektora ds. merytorycznych. – Jego awatar wprowadzi naszych gości w tematykę każdej z sekcji wystawy, a także będzie wchodzić w interakcję z innymi „mieszkańcami” Żurawia. – wskazuje.

Obok Hansa Krossa zwiedzający będą mieli szansę spotkać również palowego – urzędnika pobierającego cło od przywożonych do miasta towarów, i karczmarza – właściciela tawerny. Obaj oni mają funkcjonować dzięki technologii trójwymiarowych, ruchomych hologramów, a całą wystawa ma być naszpikowana elektroniką wykorzystującą mapping 3D, ekrany panoramiczne i stanowiska interaktywne.