Medale im. Bernarda Chrzanowskiego dla historyków z Niemiec i Czech

Medal im. Bernarda Chrzanowskiego (Bernard Chrzanowski w 1910 roku napisał pierwszy w języku polskim przewodnik po Kaszubach „Na kaszubskim brzegu" i starał się promować Kaszuby wśród mistrzów polskiej literatury) to wysokie wyróżnienie, nadawane przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Medal przyznawany jest od 1988 roku, a otrzymują go osoby lub instytucje działające poza terenem Pomorza, ale na jego rzecz - i tym samym przyczyniają się do rozwoju i promocji kultury, nauki i gospodarki Kaszub i Pomorza.

Uroczystą Galę zorganizowano po 16 latach przerwy, gdyż ostatnia odbyła się w 2007 roku. Poprowadził ją przewodniczący i mistrz kapituły nagrody Józef Borzyszkowski.

Historycy dr. Christian Pletzing z Niemiec oraz prof. Miloš Řezník z Czech medale im. Bernarda Chrzanowskiego „Poruszył wiatr od morza” otrzymali za lata 2021-2022. Obaj są historykami i obaj w swoich badaniach naukowych zajmowali i zajmują się trudną historią Kaszub.

Nagrodzonym gratulacje złożył m.in. prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jan Wyrowiński, który jednocześnie wręczył laureatom unikatowe wydania kolekcjonerskie poematu "Ò panu Czôrlińsczim, co do Pùcka pò sécë jachôł" Henryka Derdowskiego. Natomiast laudacje wygłosiły prof. Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk i dr Justyna Pomierska.  
W części artystycznej w repertuarze niemieckim, czeskim i kaszubskim wystąpiły Aleksandra Kucharska-Szefler (sopran) i Witosława Frankowska (fortepian).

Dotychczasowi laureaci Medalu im. Bernarda Chrzanowskiego:

Ks. Janusz Pasierb (Warszawa - Pelplin), Alfred F. Majewicz (Poznań), Ferdinand Neureiter (Austria), Gunter Grass (Niemcy), Gerard Labuda (Poznań), Edward Pałłasz (Warszawa), Hanna Popowska Taborska (Warszawa), Hans Georg Siegler (Niemcy), Jerzy Ślaski (Warszawa), Bogdan Wachowiak (Poznań), Marian Kubera (Warszawa), Dietemar Albrecht (Niemcy), Shirley Mask Connolly (Kanada), Nelly Marianne Wannow (Niemcy), Danuta Stenka (Warszawa), Wiesław Boryś (Kraków).

Sylwetki laureatów (skrócone) na podstawie opracowań Miłosławy Borzyszkowskiej-Szewczyk i Cezarego Obracht-Prondzyńskiego

Christian Pletzing

Dr Christian Pletzing jest przedstawicielem pokolenia historyków niemieckich, którzy przełamali sposób badania i prezentowania dziejów relacji polsko-niemieckich oraz regionów na styku kultury polskiej i niemieckiej. Nie tylko intensywnie współpracuje ze środowiskami naukowymi i instytucjami związanymi z Pomorzem, ale i konsekwentnie uwzględnia „pluralizm spojrzeń", opowiadając na nowo − wspólną i jednocześnie dzielącą − przeszłość polsko-niemieckiego pogranicza. W swojej naukowej, organizacyjnej i popularyzatorskiej działalności weryfikuje etnocentryczne narracje, dominujące do przełomu demokratycznego 1989/90, konsekwentnie uwzględniając kaszubski aspekt, promując także kaszubską perspektywę ukazywania przeszłości i teraźniejszości regionu oraz animując dialog społeczny w tym zakresie.

Dr Pletzing promuje wiedzę o Kaszubach i Pomorzu oraz działa na rzecz zrozumienia ich kulturowej specyfiki w Europie Środkowo-Wschodniej, krajach nadbałtyckich, a zwłaszcza w Niemczech, szczególnie wśród mieszkańców bundeslandu Szlezwik-Holsztyn oraz w środowiskach potomków byłych mieszkańców Pomorza. Co istotne, ukazuje Pomorze i Kaszuby w ich historycznej i współczesnej różnorodności, pokazuje je w kontekście złożonych procesów historycznych i współczesności Europy Środkowo-Wschodniej oraz krajów nadbałtyckich. Swoim działaniem dopełnia obraz przeszłości Kaszub jako pogranicza, ukazując, jak „narracje, języki, wspomnienia, pokrewieństwo, tożsamości, mentalności i animozje na pograniczu splatają się i wzajemnie przenikają."[1] –Słowa te pochodzą ze wstępu książki pod jego współredakcją, której tytuł w tłumaczeniu na język polski brzmi wymownie: Odzyskana historia. O zawłaszczaniu przeszłości na pograniczach Europy Środkowo-Wschodniej.

Dr Pletzing jest członkiem Instytutu Kaszubskiego (od 2004 roku), Nordost-Institut w Lüneburgu (w zarządzie) oraz kuratorium Thomas-Mann-Kulturzentrums w Nidden/Nida (Litwa), a także Historische Kommission für ost- und westpreußische Landesforschung.

Z Instytutem Kaszubskim rozpoczął współpracę w 2001 roku. Z ramienia Academia Baltica współrealizował szereg wspólnych projektów: naukowych, edukacyjnych i wydawniczych, dotyczących relacji międzyetnicznych na Kaszubach i Pomorzu.

Miloš Řezník

Prof. dr hab. Miloš Řezník od 2007 roku jest członkiem Instytutu Kaszubskiego w Gdańsku, od 2016 roku także Komisji Kaszubskiej przy Stacji Polskiej Akademii Umiejętności w Gdańsku. Oprócz prac autorskich i redakcyjnych dotyczących historii Polski (np. Polské dějiny v datech, Praga 2010) stale rozwija swoje badania pomorzo- i kaszuboznawcze. Był m.in. jednym ze współautorów Gniazdo gryfa. Słownika kaszubskich symboli, pamięci i tradycji kultury, red. C. Obracht-Prondzyński, Gdańsk 2020. Systematycznie publikuje artykuły o tematyce kaszubskiej i pomorskiej. Dorobek naukowy M. Řezníka przesądza, iż można uznać go dzisiaj za jednego z najlepszych specjalistów w zakresie historii Pomorza i Kaszub zarówno w czeskim, jak i niemieckim świecie naukowym. Jego liczne publikacje, wygłaszane referaty, udział w międzynarodowych projektach badawczych oraz działania kierowanych przez niego instytucji naukowych sprawiły, że wiedza o Kaszubach i Pomorzu znacząco bardziej zaistniała w obiegu naukowym poza Polską, ale także w naszym kraju. Jedną z form aktywności M. Řezníka są także tłumaczenia z języka polskiego, a ostatnio także z kaszubskiego. Jego przekład powieści Aleksandra Majkowskiego Życie i przygody Remusa z kaszubskiego na czeski jest obecnie w druku. Po polskim, niemieckim i angielskim jest to dopiero czwarte pełne tłumaczenie tego podstawowego dzieła kaszubskiego kanonu literackiego na inny język.