Tęczowy Piątek w szkołach na Pomorzu. „Żeby nikt nie musiał się bać”

W szkołach w całej Polsce na najbliższy piątek, 25 października – również na Pomorzu – zaplanowano Tęczowy Piątek. To akcja wsparcia młodych ludzi ze środowisk LGBTQ+, mająca jednocześnie na celu zwiększanie wśród uczniów i nauczycieli wiedzy o różnorodności w ich otoczeniu. W Gdańsku spotkanie zapowiadające tegoroczną edycję Tęczowego Piątku zorganizowano w środę, 22 października w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 8, w skład którego wchodzi XIV LO, gdzie odbyło się spotkanie.

Koordynatorem akcji Tęczowy Piątek jest Fundacja GrowSPACE organizująca także m.in. rankingi szkół przyjaznych LGBTQ+.

Tęczowy Piątek na Pomorzu. Co będzie się działo?

W ramach Tęczowego Piątku młodzież będzie 25 października organizowała tęczowe wydarzenia w swoich szkołach na rzecz budowania widoczności osób LGBTQ+, w tym roku pod hasłem „Budujmy Mosty Różnorodności”.

Chcemy, żeby Tęczowy Piątek był codziennie, niezależnie, czy w szkole w Gdańsku, Warszawie, czy w Chojnicach, żeby był dniem, kiedy każdy może być sobą, nie boi się złapać partnera czy partnerki za rękę, czuje się szanowany i szanowana.

Nina Katka / koordynatorka działań fundacji GrowSPACE na Pomorzu

Pakiet edukacyjny Tęczowego Piątku

Przedstawiciele Fundacji GrowSPACE informowali, jak w tym roku może przebiegać Tęczowy Piątek tam, gdzie uczniowie podejmą się jego organizacji. W tym roku do akcji włączyły się fundacje Dajemy Dzieciom Siłę oraz SEXEDPL – efektem tej współpracy jest pakiet edukacyjny, dostępny dla każdego, kto chce zorganizować Tęczowy Piątek w swojej szkole.

W skład pakietu edukacyjnego Tęczowego Piątku wchodzą:

• Kurs e-learningowy „LGBT+Ja” adresowany do osób w wieku 13-17 lat, który ma na celu zwiększenie świadomości na temat różnorodności płciowych, seksualnych i relacyjnych, a także promowanie sojusznictwa rówieśniczego wobec osób LGBTQ+. W kursie wykorzystano film „on/jego”, wypowiedzi ekspertów oraz interaktywne ćwiczenia, które można przejść samodzielnie lub w grupie.
• Scenariusze lekcji/warsztatów dla klas 7-8 szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych z zakresu sojusznictwa wobec osób LGBTQ+ oraz budowy przyjaznych środowisk dla osób transpłciowych.
• Scenariusze warsztatów dla dzieci i młodzieży z zakresu praw człowieka, języka inkluzywnego oraz zdrowia psychicznego autorstwa Fundacji GrowSPACE.

Tęczowy Piątek z kuratoriami oświaty

Tęczowy Piątek organizowany jest w Polsce od 2016 roku. Odbywa się w ostatni piątek października w tych szkołach, które zadeklarują przystąpienie do akcji. W poprzednich latach nie było to proste – niechętni inicjatywie byli nie tylko kolejni ministrowie edukacji rządów PiS, ale i kuratorzy oświaty w poszczególnych województwach oraz dyrektorzy szkół. W pierwszej edycji, która wzięło udział 75 szkół, 2 lata później akcję wspierało już ok. 200 placówek edukacyjnych. W 2019 roku projekt został mocno skrytykowany, m.in. przez MEiN, i od tego czasu szkoły oficjalnie nie informowały o udziale w akcji. W 2023 roku – według informacji Fundacji GrowSPACE – wzięło w niej udział ponad 100 szkół. Najwięcej – po 18 – na Mazowszu i Pomorzu.

W tym roku po raz pierwszy w akcję zaangażowały się także kuratoria oświaty.

– W tym roku kurator jest z nami i dla młodych osób to jest najważniejsze – mówiła Nina Katka, drąc list byłej kurator. 

Przyniosłam dzisiaj tęczową flagę, już wyblakłą, ponieważ w moim gabinecie jest od wielu lat i wspiera także symbolicznie wszystkich naszych uczniów. Teraz mamy kolejne zadanie: kuratorzy są inni, rząd jest inny, politycy są inni, ale głowy wciąż mamy takie same. Cały czas jeszcze czuję, że tęczowość nie we wszystkich głowach jest oczywista, i bardzo zależy mi, aby relacje w szkołach były oparte o podmiotowość, oparte o szacunek do różnorodności, do drugiego człowieka, kimkolwiek on jest, skądkolwiek przybywa. 

Agnieszka Tomasik / dyrektorka ZSO nr 8, ekspertka Kuratorium Oświaty ds. relacji w szkołach

Ile szkół weźmie udział w Tęczowym Piątku?

Jak będzie w tym roku – nie wiadomo. Według informacji GrowSPACE, tylko w Gdańsku udział w akcji weźmie na pewno co najmniej kilkanaście placówek.

– Nie mamy dokładnego rejestru – wyjaśnia Nina Katka. – To inicjatywa organizowana oddolnie, my jako GrowSPACE jesteśmy jedynie koordynatorami wydarzenia. Przekazujemy natomiast wsparcie merytoryczne ekspertów, oferujemy materiały promocyjne i też wsparcie, jeśli młodzież się do nas zgłosi.

Jak wyjaśniają organizatorzy Tęczowego Piątku, najistotniejsze w tej akcji są zwiększanie świadomości i tworzenie w środowisku młodych ludzi bezpiecznej przestrzeni oraz edukacja w zakresie zdrowia psychicznego, praw człowieka i antydyskryminacji.

– O co chodzi z Tęczowymi Piątkami? Uczę się w czwartej klasie liceum ogólnokształcącego, więc powiem z perspektywy uczennicy – mówi Nina Katka. – Po pierwsze, to jest pokazanie, że nasza szkoła, o której mówi się „drugi dom”, bo tyle czasu tu spędzamy, nas wspiera. To też wyraz wolności i szacunku, pokazanie idei solidarności, szczególnie ważnej w Gdańsku, to też kwestia naszego dobrostanu psychicznego i bezpieczeństwa.

– W szkole brakuje edukacji równościowej, a młodzi ludzie są coraz bardziej otwarci na naukę o różnorodności czy prawach człowieka – uważa Paulina Filipowicz, radna Sejmiku Pomorskiego. – Tęczowy Piątek jest po to, aby pokazać, że w szkołach jest miejsce dla każdego, że nikt nie musi czuć się wykluczony.