Dla kobiet nie ma żadnych granic. Nagrody im. Heweliusza dla dwóch gdańskich naukowczyń

Nagrody Naukowe Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza przyznawane są od 1988 roku i dotychczas trafiły do 53 przedstawicieli świata nauki. Każda z laureatek otrzymała dyplom, statuetkę Heweliusza autorstwa prof. Jana Szczypki oraz nagrodę finansową w wysokości 20.000 zł brutto.  

Piątkowa uroczystość zaczęła się od tradycyjnego odpalenia lontu i wystrzału z feluki, modelu historycznego żaglowca wiszącego w Dworze Artusa.   

- Bardzo mi miło, że nasze gdańskie Noble po raz pierwszy w historii trafiają do dwóch kobiet, niezwykłych naukowczyń. To ważne i można powiedzieć to wszystkim kobietom, wszystkim dziewczynkom, nastolatkom, matkom, babciom, ale też często wątpiącym mężczyznom, że dla kobiet nie ma żadnych granic - mówił Piotr Borawski, zastępca prezydenta. - Gratuluję laureatkom tej fantastycznej nagrody i dziękuję za to, że w czasach, gdy jest tak wielu sceptyków, jesteście wierne nauce i pokazujecie dokonania naukowe w przestrzeni publicznej.

W kategorii nauk humanistycznych i społecznych Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza trafiła do prof. dr hab. Małgorzaty Omilanowska-Kiljańczyk za wybitne dokonania w kraju i za granicą w zakresie nauk o sztuce. 

Małgorzata Omilanowska jest historyczką sztuki, profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Gdańskim i profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Sztuki PAN. W latach 2014-15 Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Specjalizuje się w problemach architektury XIX, XX i XXI wieku, a także dziejów ochrony zabytków i życia artystycznego.

- Jej liczne prace naukowe wnoszą istotny wkład do wiedzy o międzynarodowych relacjach kulturowych w szczególności na obszarze krajów nadbałtyckich. Głęboko angażuje się w problematykę architektoniczną Gdańska i Pomorza. Jej działalność naukowa, popularyzatorska i społeczna podnosi rangę i znaczenie pomorskiego ośrodka naukowego i Uniwersytetu Gdańskiego - mówił podczas wygłaszania laudacji prof. dr hab. Jerzy Błażejowski, prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. 

Druga z nagrodzonych, prof. dr hab. Ewa Łojkowska jest biotechnolożką z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Specjalizuje się w badaniach molekularnych czynników warunkujących chorobotwórczość bakterii, molekularnych podstaw odporności roślin na bakterie oraz taksonomii (klasyfikacji organizmów) molekularnej. Uhonorowano ją za wybitne osiągnięcia naukowe dotyczące badań fitopatologicznych, w szczególności poznanie i opisanie pełnej puli genetycznej patogenów roślin z gatunków Dickeya solani i Pectobacterium parmentieri, opracowanie testów molekularnych pozwalających na ich efektywne wykrywanie i identyfikację oraz opracowanie innowacyjnych metod ochrony roślin przed patogenami.  

Prezes Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku, prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn w laudacji podkreślał, że osiągnięcia prof. Łojkowskiej w zakresie fitopatologii są na skalę światową, a ona sama stworzyła szkołę naukową, która wykształciła dużą grupę specjalistów.

***

Nagroda im. Jana Heweliusza, przyznawana za wybitne osiągnięcia naukowe, została ustanowiona w 1987 roku, natomiast pierwszego laureata wyłoniono w 1988 roku. Przez kilkanaście lat Nagroda przyznawana była jedynie w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych, a w 2001 roku po raz pierwszy przyznano ją także w dziedzinie nauk humanistycznych. W 2013 roku kategoria nauk humanistycznych została poszerzona o nauki społeczne. 

Nagroda przyznawana jest przez prezydenta Gdańska na wniosek dwóch kapituł, którym przewodniczą, prezes Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku (w dziedzinie nauk ścisłych oraz przyrodniczych) oraz prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych). W skład kapituły nagrody wchodzą także rektorzy państwowych wyższych uczelni w Gdańsku, przedstawiciel prezydenta Gdańska, dotychczasowi laureaci nagrody oraz przedstawiciel gdańskich niepublicznych uczelni wyższych.