Jubileusz „Pomeranii” i Skry za pasję twórczą

Kiedy w najbardziej znanej wyszukiwarce internetowej wpiszemy hasło Pomerania, odda ona nam w ciągu 0,39 sekundy około 18 600 000 wyników. Co ciekawe jako pierwsze w mojej wyszukiwarce nie pojawiły się wyniki wskazujące na nasz piękny region zapisany w obcojęzycznym brzmieniu, a komercyjna strona ośrodka relaksu i rekreacji. Właściwą, bo dotyczącą dzisiejszego laureata stronę znajdujemy w dolnej części pierwszej strony wyników wyszukiwania. www.miesiecznikpomerania.pl daje nam odpowiedź o co chodzi.

To juz 60 lat „Pomeranii”

A chodzi o miesięcznik społeczno-kulturalny założony w 1963 roku, a będący w istocie biuletynem Zrzeszenia Kaszubskiego.

Tak, nie mylicie się, to już 60 lat ma ten periodyk. Niezależnie od tego, że czasy od powstania miesięcznika obfitowały w gorące wydarzenia polityczne, miesięcznik mimo wielu zawirowań trwa i jest głosem narodu kaszubskiego, jest miejscem wypowiadania się o historii i kulturze regionu, ale również nauczania języka kaszubskiego prowadzonego w bardzo przystępnej formie.

CZYTAJ TEŻ: II Dzień Edukacji Kaszubskiej. Danuta Pioch laureatką nagrody „Bëlny Szkólny”

Większość publikowanych tu tekstów jest w języku kaszubskim, ale wszak kaszubski jest jedynym językiem mniejszości etnicznej uznawanym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Redakcja miesięcznika patronuje wielu inicjatywom społecznym. Jedną z nich jest wyszukiwanie i nagradzanie osób, które w swoim życiu mają pasję twórczą, która sprzyja propagowaniu kultury kaszubskiej, kociewskiej, pomorskiej. Z reguły wybiera się ludzi, którzy nie szukają rozgłosu, często działają wbrew przeciwnościom środowiskowym, a swojej działalności poświęcają się społecznie.

Nagroda znana pod nazwą „Skry Ormuzdowe” przyznawana jest od 1985 roku. Nazwa wiąże się z jednym ze znaczących symboli występujących w książce Aleksandra Majkowskiego „Życie i przygody Remusa”, gdzie pełniła rolę symbolu zarzewia powstania wielkiego narodu. Wszystkie skry połączone jednym tchnieniem miały złączyć się w jeden wielki płomień, który będzie zarzewiem zmiany.

Laureatami nagrody za rok 2022 są:

Bogumiła Fiałkowska, która poświęciła się promocji Kociewia i Pomorza. Prowadzi zespół „Lubichowskie Kociewiaki”, a także angażuje się we wszechstronną pracą edukacyjną z młodzieżą.

Anna Gliszczyńska, która jest nauczycielką języka kaszubskiego głęboko zaangażowaną w propagowanie języka i kultury kaszubskiej. Po godzinach pracy w zawodzie nauczyciela realizuje się jako niezwykle utalentowana gawędziarka, jest wielokrotną laureatką Wielewskiego Turnieju Gawędziarzy. Anna Gliszczyńska jest autorką serii kaszubskojęzycznych książek dla dzieci o Byciu herbu Kasztan. Jest też dziennikarką prasową i radiową.

Janina Gliszczyńska z Przęsina koło Miastka jest rzeźbiarką rozwijającą swoją pasję od dziecka. Skutecznie wspiera od lat plenery organizowane przez Kaszubski Uniwersytet Ludowy. Wysoko oceniana przez profesjonalistów. Jej rzeźby znajdziemy w wielu miejscach nie tylko w Polsce.

Rafał Nowakowski jest nie tylko badaczem i popularyzatorem kaszubskiej kultury kulinarnej w jej historycznym wydaniu z czasów, gdy była względnie czysta i nie poddana licznym procesom mieszania w tyglu doświadczonych w XX wieku. Dziennikarz „Pomeranii” i „Zawsze Pomorze”, współpracownik kilku pism branży gastronomicznej, w których publikuje artykuły o dziedzictwie kulinarnym Pomorza. Ma za sobą liczne występy w telewizji i radiu, gdzie popularyzował kuchnię regionu. Autor publikacji książkowych – Leksykon kuchni kaszubskiej z zeszłego roku i przygotowywane do wydania kolejne pozycje dotyczące kuchni regionu. Od 2015 roku prowadzi na Facebooku stronę „Jedzenie na Kaszubach”, którą obserwuje blisko 5000 osób. W grupie omawia, przywołuje i promuje wiedzę o kaszubskiej kuchni. Dąży do stworzenia do wzorca kuchni kaszubskiej z okresu przed perturbacjami XX wieku i potężnymi migracjami, które sprawiły, że w regionie pojawiły się liczne potrawy z egzotycznych dla Kaszub regionów II RP.

Gertruda Stanowska pochodząca z Kociewia jest zarówno regionalistką, jak i pasjonatką utrwalania materialnej kultury Kociewia w jednej osobie. Poświęciła się kształtowaniu tożsamości kociewskiej nawet w chwili, gdy przeszła na emeryturę. Gertruda Stanowska jest jedną z organizatorek Walnych Plachandrów, które oficjalnie nazywane są Zjazdami Kociewiaków i Sympatyków Kociewia. Walne Plachandry odbyły się bez choć bez cykliczności, kilka razy. Stworzyła koncepcję nagrody Perełka Kociewia, wręczanej w czasie Walnych Plachandrów młodym, wyróżniającym się społecznikom, sportowcom, artystom, naukowcom, którzy swoją aktywnością przysłużyli się kociewskiej ziemi.

Karolina Stankowska zwana też kaszubską influencerką doceniona została za nowoczesny sposób promowania języka kaszubskiego przez publikację tekstów kaszubskich, głównie śpiewanych w kanałach społecznościowych, dzięki czemu przyciąga do języka wiele osób.

Krzysztof Tyborski, który jest mieszkańcem gminy Konarzyny w powiecie chojnickim i poświęcił się promowaniu Gochów i całego pogranicza Kaszub i Borów Tucholskich. Podejmował i podejmuje wiele inicjatyw lokalnych związanych zarówno z historią, jak i rozwojem rejonu Konarzyn.

Stypendium im. Izabeli Trojanowskiej

Przy okazji rocznicowej i ogłoszenia laureatów Skier Ormuzdowych podana została decyzja w sprawie wyboru stypendystki Stypendium im. Izabeli Trojanowskiej. Stypendium ustanowione przez Izabelę Trojanowską, a zapisane w jej testamencie wskazało wyraźnie na osoby młode pochodzące z Kaszub, które zdecydowały się na wykonywanie misji dziennikarza ze szczególnym uwzględnieniem podejmowania tematów regionalnych. Stypendium korzystające z środków zapisanych przez Izabelę Trojanowską przyznaje od 2014 r. Kolegium Redakcyjne „Pomeranii”.

Pieniądze zapisane przez Izabelę Trojanowską wykorzysta w 2023 roku Paulina Węsierska, która opracowuje i publikuje w dodatku do miesięcznika „Pomerania” pod nazwą „Najô Ùczba” scenariusze lekcji języka kaszubskiego. Tłumaczy też teksty do dwujęzycznego magazynu omawiającego współczesne życie społeczności kaszubskiej pod tytułem „Farwë Kaszëb”.

Paulina Węsierska pracuje w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, gdzie zajmuje się tłumaczeniami tekstów będących relacjami świadków historii Kaszub w ramach projektu „Kaszubski Spichlerz Pamięci”. Fragmenty tych tekstów publikowane są na łamach miesięcznika „Pomerania”. Redaguje teksty do programu w ramach nauki języka kaszubskiego w ramach projektu „Kaszëbsczi dlô dozdrzeniałëch”, którego pomysłodawcą było Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Program ma już kilkadziesiąt odcinków.