Baterie, leki, elektronika. Jak bezpiecznie pozbyć się niebezpiecznych odpadów?

Pamiętajmy, że dbając o prawidłową segregację i utylizację odpadów niebezpiecznych, troszczymy się o nasze otoczenie i całą planetę. 

Nigdy do lasu

Media często informują o nielegalnych wysypiskach odpadów, co pokazuje, że problem nadal istnieje. 

– Niestety jeszcze kilkanaście lat temu bardzo powszechne było powiedzenie „śmieci do wora, a wór do jeziora”. I nie były to tylko słowa. Odpady niebezpieczne i nie tylko lądowały tam, gdzie nie powinny – opisuje problem Krzysztof Pałkowski, dyrektor Departamentu Środowiska i Rolnictwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.  

Na szczęście, świadomość ekologiczna w społeczeństwie wzrosła, przepisy są bardziej szczegółowe, a kary za nieprzestrzeganie zasad surowsze. Powstały także punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK). 

– Warto pamiętać, jak właściwie postępować z niebezpiecznymi odpadami w naszych domach – tłumaczy Pałkowski. 

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są odpady niebezpieczne. 

Odpady niebezpieczne

Odpady niebezpieczne związane są nie tylko z przemysłem, ale także z gospodarstwami domowymi. 

– Do odpadów niebezpiecznych zaliczamy m.in.: zużyte baterie, sprzęt AGD i RTV, resztki farb, klejów, rozpuszczalników, środki ochrony roślin czy przeterminowane lub częściowo wykorzystane lekarstwa. Odpadami niebezpiecznymi są również świetlówki i termometry – wylicza Krzysztof Pałkowski. 

Ich prawidłowa utylizacja jest kluczowa dla naszego zdrowia oraz dla ochrony środowiska. 

– Ważne jest, aby nie wyrzucać ich razem ze zwykłymi śmieciami – podkreśla dyrektor. 

W Polsce za niewłaściwe pozbycie się odpadów niebezpiecznych grożą wysokie kary. Jak zatem przechowywać i pozbyć się takich odpadów?

Elektroodpady

Elektrośmieci zawierają wiele szkodliwych substancji, a gdy są zmieszane z innymi odpadami na składowisku czy porzucone na dzikich wysypiskach, niszczejąc uwalniają toksyczne związki do gleby, a następnie do wód i łańcuchów pokarmowych organizmów żywych. Te szkodliwe substancje to m.in.: rtęć, związki bromu czy azbest. Co zrobić z elektrośmieciami? 

– Po pierwsze, należy znaleźć lokalne punkty zbiórki elektrośmieci. Wiele gmin i miast ma wyznaczone miejsca, gdzie możemy bezpłatnie oddać zużyty sprzęt. Często są to sklepy z elektroniką lub miejsca, gdzie organizowane są okresowe zbiórki – opisuje dyrektor Pałkowski. 

Ważne jest, aby zabezpieczyć dane osobowe, resetując urządzenia do ustawień fabrycznych. 

Baterie i akumulatory

Ich obecność w mieszaninie odpadów powoduje wprowadzenie do środowiska niebezpiecznych metali ciężkich. Nowoczesne technologie pozwalają nie tylko na bezpieczną utylizację baterii i akumulatorów, ale też odzysk wielu z substancji wchodzących w ich skład. 

– Baterie należy zebrać w jednym miejscu, np. w specjalnym pojemniku, który można zanieść do punktów zbiórki. Takie pojemniki znajdziemy w wielu sklepach, urzędach i na stacjach benzynowych – wyjaśnia Pałkowski. 

Niektóre punkty skupują także wyładowane akumulatory i przekazują je dalej do utylizacji. To może być podwójny zysk dla nas, zarówno finansowy, jak i ekologiczny. 

Odpady chemiczne

W Unii Europejskiej, w tym w Polsce, producenci, importerzy i dalsi użytkownicy, przed wprowadzeniem produktu do obrotu, zobowiązani są do oznaczania obecność niebezpiecznych związków chemicznych za pomocą piktogramów. Ilustrują one zarówno zagrożenia dla zdrowia, środowiska, jak i zagrożenia fizyczne. 

– Takie odpady muszą być dokładnie oznaczone i przechowywane w oryginalnych opakowaniach lub szczelnych pojemnikach. Nie możemy oddać jednak gdziekolwiek – mówi przedstawiciel UMWP. Najłatwiej można się ich pozbyć w tzw. PSZOK-ach. 

Leki i odpady medyczne

Odpady medyczne i farmaceutyki poddawane są utylizacji termicznej przez specjalistyczne firmy. 

– Przeterminowanych oraz niewykorzystanych leków,  niezależnie czy są to antybiotyki, maści czy syrop na kaszel, nie wolno traktować tak samo, jak innych odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Obecne w nich substancje aktywne biologicznie nie są usuwane w oczyszczalniach ścieków, natomiast po znalezieniu się na składowisku odpadów, trafiają do wód i gleby. Skutki tych działań są widoczne w postaci skażeń, zatruć czy zmniejszonej skuteczności antybiotyków – wyjaśnia Krzysztof Pałkowski. 

Takie odpady najlepiej oddać do apteki, gdzie są ustawione specjalne pojemniki. Podobnie rzecz się ma w przypadku igieł czy strzykawek. Trzeba jednak pamiętać o ich zabezpieczeniu tak, aby nie przekuły opakowań. 

Żarówki i świetlówki

Największym zagrożeniem dla człowieka jest rtęć i luminofor, które są dostępne we wszelkiego rodzaju świetlówkach. Utylizacja i składowanie zużytych czy zniszczonych żarówek zależy od ich rodzaju. Tradycyjne żarówki nie wykorzystują substancji niebezpiecznych. Mimo to należy je przechowywać tak, aby uniknąć stłuczenia. 

– Nie wolno ich wrzucać do koszy na szkło czy tworzywa sztuczne. Najlepiej oddać je do sklepu czy innego punktu przyjmującego tego typu odpady. Jeśli natomiast chcemy pozbyć się świetlówek, to koniecznie trzeba je oddać w specjalistycznych punktach takich jak PSZOK – opisuje dyrektor DROŚ UMWP. 

Również żarówki LED lepiej jest utylizować w punktach zbiórki odpadów. 

Więcej informacji o prawidłowej segregacji i zabezpieczeniu odpadów niebezpiecznych znajdziesz na www.pomorskie.eu