Port Gdynia dostosowuje się do unijnych wymogów środowiskowych

Zmiany klimatyczne i determinowane przez nie trendy w polityce, gospodarce i technologii mają duże przełożenie na portową codzienność. Zjawiskiem będącym następstwem zmian klimatu, które będzie szczególnie zauważalne w portach i całej gospodarce morskiej, jest podnoszenie się poziomu wody we wszechoceanie. Inne niekorzystne okoliczności to zwiększenie liczby ekstremalnych zjawisk pogodowych: skrajnych temperatur, okresów wietrznych i o intensywnym falowaniu. Dlatego w dzisiejszych czasach przygotowywane inwestycje są planowane w taki sposób, aby zapewnić wzrost odporności Portu Gdynia na nadchodzącą nową rzeczywistość.

Realizacja wszystkich projektów inwestycyjnych Portu Gdynia umożliwi zwiększenie udziału przyjaznych środowisku gałęzi transportu w ogólnym przewozie ładunków, poprzez wspieranie rozwoju transportu morskiego. Docelowo umożliwi to przejęcie części towarów z transportu drogowego, co będzie mieć pozytywny wpływ na ochronę środowiska naturalnego, poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń przez transport drogowy oraz na otoczenie społeczno-ekonomiczne poprzez zmniejszenie uciążliwości samochodowego trans portu kontenerów, a szczególnie towarów masowych, które w większości winny prze nieść się na kolej.

Wyzwania dla Portu Gdynia 

Wyzwania, jakie stawia przed portem przyszłość powodują potrzebę dalszego inwestowania w infrastrukturę portową, przy jednoczesnym utrzymaniu uniwersalności portu. Priorytetem Spółki jest Port Zewnętrzny, w tym także w pierwszej kolejności budowa większych falochronów osłonowych. ZMPG nie zapomina jednak o podnoszeniu jakości infrastruktury istniejącego Portu Gdynia oraz o działaniach ukierunkowanych na poprawę połączenia z zapleczem lądowym. Największe wyzwania dotyczą infrastruktury drogowej i kolejowej. Przygotowywane inwestycje mają również pomóc zmniejszyć oddziaływanie Portu Gdynia na funkcjonowanie otaczających dzielnic miejskich, zwłaszcza ich mieszkańców, gdyż są planowane wg najnowszych technologii, obniżających oddziaływania na środowisko i otoczenie.

Natomiast prowadzony od paru lat projekt „Pogłębianie toru podejściowego i akwenów wewnętrznych Portu Gdynia – etapy I i III oraz przebudowa nabrzeży w Porcie Gdynia – etapy II i III” przyczynia się do realizacji celów polityki ochrony środowiska poprzez zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko związanego z działalnością portową, poprzez dostosowanie nabrzeży i akwenów do obsługi większych jednostek. Dzięki temu nastąpi obniżenie emisji substancji zanieczyszczających środowisko i zmniejszenie hałasu w przeliczeniu na jednostkę ładunku. Integralnym elementem infrastruktury portowej są tor podejściowy, akweny wewnętrzne oraz nabrzeża. Wykonane prace pozwolą na lepsze wykorzystanie potencjału Portu Gdynia poprzez zapewnienie nowo czesnego dostępu do portu morskiego dla jednostek typu Baltimax, czyli największych statków, które są w stanie przepłynąć przez Cieśniny Duńskie. Zrealizowanie inwestycji będzie niewątpliwym atutem dla Portu Gdynia w obliczu silnej rywalizacji na rynku portów Morza Bałtyckiego.

Równie ważne jak rozbudowa infrastruktury dostępowej do portu od strony lądu i od strony morza jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury elektroenergetycznej do zasilania statków z lądu czyli OPS onshore power suply, a być może w przyszłości zapewnienie możliwości wykorzystywania innych paliw alternatywnych. Port Gdynia od lat jest świadomy istotności redukcji emisji gazów cieplarnianych w gospodarce morskiej czego konsekwencją jest realizacja dotychczasowych inwestycji, w tym wyposażenie nowego publicznego terminalu promowego w OPS. Obecnie na terminalu funkcjonuje jeden operator i promy Stena Line z powodzeniem korzystają z tego rozwiązania.

Jak Europejski Zielony Ład wpłynie na rozwój Portu Gdynia?

Unia Europejska mocno przyspieszyła tempo realizacji założeń strategii Europejskiego Zielonego Ładu, czego efektem jest stworzenie pakietu „Fit for 55” mającego na celu wdrożenie takich regulacji, które do 2050 roku pozwolą gospodarce unijnej zredukować emisję gazów cieplarnianych o 55% przy jednoczesnym zachowaniu jej konkurencyjności. Jednym z głównych wyzwań, przed którym stoi Port Gdynia jest transformacja energetyczna w kierunku energetyki niskoemisyjnej.

W konsekwencji od stycznia 2024 r. żeglugę morską obowiązuje unijny system handlu uprawnieniami do emisji CO2 (EU ETS). W tym roku za pośrednictwem Europejskiej Giełdy Energii trzeba będzie oddać liczbę uprawnień, aby pokryć 40 proc. emisji CO2. Wielkość ta stopniowo będzie rosła i w 2027 r. wyniesie 100 proc. emisji. Do tej puli zaliczane będą również emisje metanu i podtlenków azotu. Nieumorzenie wy starczającej liczby uprawnień będzie skutkowało nałożeniem wysokich grzywien. W związku z powyższym, w naturalny sposób armatorzy zaczną eksperymentować z nowymi technologiami i paliwami alternatywnymi, a Zarząd Portu Gdynia musi bacznie obserwować poczynania swoich klientów, aby dostosować swoją infrastrukturę do przyszłych potrzeb. Równie ważnym jak nowoczesna infrastruktura portowa elementem sprawnie funkcjonującego portu jest bezpieczeństwo zawijania i nawigowania statków po jego akwenach, szczególnie w kontekście planów budowy Portu Zewnętrznego na wodach Zatoki Puckiej Zewnętrznej i obsługi statków o dł. 450 m. Dlatego też, Port Gdynia intensywnie rozwija nowe technologie, czego przykładem jest funkcjonujący w Porcie Gdynia nowoczesny system GBAS-RTK będący najbezpieczniejszym na świecie mechanizmem naprowadzania statków, umożliwiającym wyznaczanie pozycji jednostek z dokładnością do kilku cm. System RTK zapewnia płynny, szybki ruch statków na naszych akwenach, co przekłada się bezpośrednio na redukcję zużycia paliwa w trakcie manewrów na naszych akwenach. Na pewno zmiany zachodzące we współczesnej gospodarce określane mianem czwartej rewolucji przemysłowej lub rewolucji cyfrowej również stanowią wyzwanie dla Zarządu Portu. 

ZOBACZ TEŻ: Terminal OT Port Gdynia może już przyjmować wielkie statki klasy panamax

Bardzo szybki rozwój nowoczesnych systemów automatyki, wymiany danych i technologii informacyjnych oraz integracji systemów cyfrowych z fizycznymi we wszystkich sektorach gospodarki daje duże możliwości na usprawnienie procesu obsługi ładunków w portach morskich oraz może przełożyć się na udrożnienie ruchu ciężarowego na obszarze portu. Kolejnym przykładem połączenia rozwiązań informatycznych z infrastrukturą jest opracowanie założeń „Inteligentnego systemu zarządzania ruchem samochodów ciężarowych w Porcie Gdynia”, którego wdrożenie będzie miało wpływ na zwiększenie dostępności drogowej Portu Gdynia i płynnego przepływu ładunku do/z terminali działających na obszarze Portu Gdynia, co jest warunkiem ich planowej i terminowej pracy przeładunkowej oraz działalności biznesowej. W Porcie Gdynia pracuje prężny zespół rozwijający projekt pn. „Cyfrowy Bliźniak”, stanowiący platformę do zarządzania zintegrowaną informacją cyfrową. Jest to środowisko portowe odwzorowane w rzeczywistości cyfrowej, do czego podstawę stanowi zintegrowana platforma BIM i GIS. Jest to pierwszy krok, by połączyć przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Odwzorowanie konstrukcji w platformie powstało na podstawie dokumentacji projektowych konstrukcji, służy m.in. bieżącemu utrzymaniu oraz stanowi kompletną wiedzę o konstrukcji i wyposażeniu budowli. Z tych rozwiązań korzystać również będą przyszli potencjalni wykonawcy na etapie projektowania, a następnie na etapie dokumentacji powykonawczej która będzie dostarczana przez wykonawców w formatach zasilających środowisko BIM i aktualizujących Cyfrowego Bliźniaka.

Portowa strategia zielonej transformacji

Założenia Europejskiego Zielonego Ładu koncertujące się wokół gospodarki zasoboszczędnej i zeroemisyjnej będą miały wpływ i będą stanowiły wyzwanie dla całego łańcucha wartości w gospodarce morskiej. Jednym z głównych wyzwań, przed którym stoi również Port Gdynia jest transformacja energetyczne w kierunku energetyki niskoemisyjnej.

Szeroko się obecnie mówi o raportowaniu w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESG), którego jednym z elementów będzie ujawnianie emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla i przedstawienie realnej polityki firmy w zakresie jego redukcji. W związku z tym, że docelowo ww. raporty będą wykonywały i publikowały wszystkie firmy zgodnie z europejskimi standardami (Rozporządzenie Komisji UE/ 2023/2772 z dnia 31 lipca 2023 r.) każdemu uczestnikowi łańcucha wartości będzie zależało na osiągnięciu wyznaczonych dla siebie wskaźników, a co za tym idzie będzie wzajemna presja na wdrażanie rozwiązań nisko lub zeroemisyjnych.

W związku z powyższym, Zarząd Portu Gdynia intensywnie pracuje nad założeniami strategii zielonej transformacji, która będzie jednym z elementów Polityki Zrównoważonego Rozwoju Portu Gdynia. Jednakże, to nie oznacza jedynie prac koncepcyjnych. Zarząd Portu jako zarządzający terenami, infrastrukturą i animator działań w zakresie zrównoważonego rozwoju wraz z gdyńskimi terminalami angażuje się w różne projekty dotyczące wdrażania niskoemisyjnych technologii. Przykładem jest zaangażowanie Zarządu Portu wraz z terminalami: Gdynia Container Terminal Sp. z o.o., BCT – Bałtycki Terminal Kontenerowy Sp. z o.o., HES Gdynia Bulk Terminal Sp. z o.o. i OT Port Gdynia Sp. z o.o. w międzynarodowy projekt pn. „Burszty nowa Dolina Wodorowa”, którego jednym z głównym celów na terenie gdyńskiego portu będzie przetestowanie pracy urządzań przeładunkowych zasilanych wodorem i procesu jego tankowania. Lider projektu firma Orlen SA w I połowie 2024 r. złożyła do Komisji Europejskiej wniosek o dofinansowanie w ramach konkursu HORIZON--JTI-CLEANH2-2024-06-01. Obecnie trwa oczekiwanie na wyniki konkursu.

System magazynowania energii

Kolejnym działaniem jest instalowanie na magazynach paneli fotowoltaicznych wraz z systemem magazynowania uzyskanej energii. Zaś jednym z najnowszych projektów jest „Budowa terminalu intermodalnego na terenie Centrum Logistycznego” – dofinansowanego w ramach Instrumentu „Łącząc Europę” (CEF) na lata 2021-2027, poprzez umożliwienie obsługi kolejowej istniejących placów manewrowo-składowych, co przyczyni się do ograniczenia korzystania z transportu samochodowego negatywnie oddziaływującego na środowisko naturalne.

Budowa terminala odpowiada na wyzwania określone w Rozporządzeniu CEF takie jak: budowa i rozwój transeuropejskich sieci w sektorze transportu z uwzględnieniem długoterminowych zobowiązań do obniżenia emisyjności oraz zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, spójności społecznej i ekonomicznej oraz dostępu do rynku wewnętrznego z naciskiem na ułatwianie synergii między sektorami transportu. Po wstanie nowego terminala kolejowego, usprawniającego prowadzenie operacji przeładunkowych, pozwoli na efektywniejsze dopasowanie się do wymagań podmiotów gospodarczych korzystających z portowej infrastruktury intermodalnej, stanowiąc jedną z odpowiedzi na współczesne wyzwania, przed którymi staje Port Gdynia.

CZYTAJ TAKŻE: Ogromny wycieczkowiec MSC Poesia ponownie zawinął do portu w Gdyni

Kolejny projekt „Rozbudowa infrastruktury dostępu dla statków w Basenie IV”, mający na celu rozwijanie obsługi znacznie większych statków promowych, poprzez wprowadzenie rozwiązań ograniczających negatywne oddziaływania na środowisko, a także obniżenie kosztów zewnętrznych transportu, przyczyni się do zmniejszenia emisji zanieczyszczających środowisko i poziomu hałasu. Jednocześnie, ze względu na nasilające się ekstremalne zjawiska pogodowe, inwestycja zakłada wdrożenie rozwiązań wzmacniających odporność infrastruktury na skutki zmian klimatu. Realizacja inwestycji wpłynie na ograniczenie negatywnego oddziaływania działalności portowej na środowisko, co wynika zarówno z możliwości wykorzystania większych jednostek pływających (niższa emisja jednostkowa), ale przede wszystkim możliwości przyłącza do zasilania jednostek energią elektryczną z lądu i odbioru ścieków ze statków. Inwestycja w kontekście globalnego ocieplenia i zmian klimatu będzie miała nie wielkie emisje zanieczyszczeń do powietrza i do wód morskich.

Powyższe działania są to projekty bardzo dojrzałe, których realizacja nastąpi w naj bliższej przyszłości (dla Budowy terminalu intermodalnego na terenie Centrum Logistycznego przewidywany termin zakończenia budowy to IX 2026 r.). Natomiast kolejne działania, nad którymi Zarząd Portu Gdynia pracuje to wszystkie systemowe rozwiązania związane z redukcją emisji gazów cieplarnianych i wychodzące naprzeciw wymaganiom klientów oraz będące spełnieniem obowiązków wynikających np. z Rozporządzenia Komisji Europejskiej AFIR (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1804 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych i uchylenia dyrektywy 2014/94/UE).