Nie tylko sznurek, czyli pomorskie bramy weselne

Obrzęd „bram weselnych" na Pomorzu pojawił się po II wojnie światowej wraz z napływem przesiedleńców z różnych regionów kraju; w tym z Kresów II Rzeczpospolitej. Kultywowany był jednak zwłaszcza wśród ludności kaszubskiej.

Joanna Gołofit, autorka wystawy „Brama” w Muzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołowie jest Kaszubką, która zamieszkała w okolicach Bierkowa wżeniając się w rodzinę Gołofit - animatorów bram weselnych. W okolicach, w których się wychowała zwyczaj ten prawie zamarł, dlatego zdziwił ją widok tak bogato przygotowywanych bram weselnych. Postanowiła zgłębić temat zbierając archiwalne zdjęcia, dokumenty, zrealizowała też film dokumentalny z wywiadami z uczestnikami „bram”.

- We wsi Bierkowo pod Słupskiem tradycja bram weselnych twa nieprzerwanie od lat siedemdziesiątych – mówi Joanna Gołofit. - Początkowo realizowały je dwie osoby Klara Gołofit i Barbara Zabłocka, przez kolejne lata sukcesywnie w „bramach” uczestniczyli inni mieszkańcy Bierkowa. Od zarania „bramy” miały charakter improwizowanych scenek rodzajowych. Wystąpieniom towarzyszyły akordeon i śpiew. Elementem rytualnym przedstawienia jest przegroda w postaci przystrojonego kwiatami sznurka, stolik z poczęstunkiem, pieniek i siekiera. Współcześnie we wsiach Pomorza „bramy" na wysokim poziomie artystycznym raczej nie są spotykane. Wyjątkiem jest właśnie Bierkowo.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Historia jeszcze nie całkiem odkryta, czyli Kaszubi w PRL

Przed laty w Bierkowie „bramy" odbywały się wyłącznie spontanicznie, uczestnictwo w „bramie" było wyrazem więzi z młodymi w tym ważnym dla nich dniu.

- Z biegiem lat spontaniczność straciła na ważności – dodaje Joanna Gołofit. - Dzisiaj wesela są szczegółowo zaplanowane, „brama” niekoniecznie wpisuje się w wymyślne wizje młodych planujących ślub, dlatego autorzy „bram” jeśli chcą zrobić niespodziankę młodożeńcom, upewniają się że będzie ona mile widziana. Obecnie „bramy” z Bierkowa realizowane są również na tzw. „zmówienie". Zasięg organizowanych „bram” przez mieszkańców Bierkowa nie ogranicza się tylko do ich wsi, często organizują je w sąsiednich miejscowościach, bywa oddalonych nawet o wiele kilometrów…

„Brama weselna" –  ewolucja tradycji bram weselnych przełomu XX i XXI wieku na przykładzie wsi Bierkowo - wystawa czynna do końca grudnia