Gdańsk: Dworzec PKP w Oliwie został zabytkiem!

Procedura, która ruszyła już w 2022 roku, w końcu dobiegła końca. 

Dworzec PKP w Gdańsku-Oliwie został zabytkiem!

Jej rozpoczęcie było konsekwencją zaniedbań podczas prac remontowych. Wyrażono wówczas zgodę na renowację płytek i uzupełnienie ubytków. Zamiast tego, skuto część zabytkowych kafelków, które zdobiły tunel od 1905 roku. 

Co obejmuje zespół dworca w Oliwie?

Wpis PWKZ obejmuje ochroną: 

• budynek dworca kolejowego,
• dalekobieżny peron kolejowy w jego historycznym odcinku wraz z jego infrastrukturą (budynek dawnej poczekalni, budynek służbowy, zadaszenie peronu oraz bariera okalająca zejście z peronu do tunelu),
• tunel przejścia podziemnego wraz z wyjściami na peron kolei dalekobieżnej i peron kolei podmiejskiej (SKM),
• zadaszenie wejścia na perony, budynek dawnego warsztatu stacji,
• budynek toalet,
• budynek magazynu kolejowego,
• historyczny budynek nastawni kolejowej,
• plac przydworcowy wraz ze starodrzewem, położony przy Placu Dworcowym 1.

Wpisanie do rejestru zabytków nie oznacza, że budynki nie mogą być poddawane modernizacji. Warunkiem remontu jest jednak poszanowanie jego wartości i historycznej substancji obiektu. 

W interesie społecznym jest zachowanie tych dzieł, które w największym stopniu dokumentują przeszłość, świadczą o tożsamości regionu, ilustrują przemiany polityczne, społeczne lub gospodarcze, reprezentują określone zjawiska artystyczne i kształtują wspólną przestrzeń kulturową. W omawianym przypadku stopień zachowania omówionych powyżej wartości historycznych, artystycznych i naukowych zabytku jest tak znaczący i wieloraki, że w interesie społecznym jest jego ochrona prawna poprzez wpis do rejestru zabytków.

uzasadnienie decyzji PWKZ

Decyzja PKWZ o wpisaniu dworca w Oliwie do rejestru zabytków nie jest jeszcze prawomocna. Właściciel nieruchomości – PKP – będzie mógł złożyć odwołanie od tej decyzji.

Historia dworca w Oliwie

Dworzec powstawał w latach 1869-1870, kiedy dotarła do Oliwy linia Kolei Pomorza Tylnego. Była to część większego projektu Towarzystwa Kolei Berlińsko-Szczecińskiej. To połączenie prowadziło ze Słupska do Gdańska przez Lębork, Wejherowo, Redę, Sopot oraz Oliwę. Była to pierwsza linia kolejowa łącząca Gdańsk z Wrzeszczem, Sopotem, Oliwą oraz miastami Pomorza Środkowego i Zachodniego. 

Przebieg linii kolejowej na tym odcinku wyznaczono równolegle na wschód od historycznej drogi prowadzącej z Gdańska w stronę Sopotu. Budynek dworca, noszący wówczas nazwę Olivia, wzniesiono w miejscu polnej drogi prowadzącej w kierunku wybrzeża Zatoki Gdańskiej.

Mimo upływu lat, układ przestrzenny zespołu dworcowego z lat 1870-1939 w dużej mierze zachował się do dziś. Zmiany wprowadzone w późniejszych latach są w znacznym stopniu odwracalne, co zwiększa wartość obiektu.