Legendarna Autocentrala braci Skwiercz otwiera podwoje na jeden wieczór

– Przez wiele lat szukałem w Trójmieście jak najlepiej zachowanego przedwojennego kompleksu motoryzacyjnego – mówi Bartosz Gondek, pasjonat motoryzacji i rekonstruktor historyczny, spiritus movens czwartkowego (23.06.) wydarzenia. – I kiedy traciłem już nadzieję, okazało się, że jest. I jest to w dodatku legendarna Autocentrala braci Skwiercz, skąd wyjechał swoim buickiem Jan Kiepura i której stałym gościem była Loda Halama, serwisująca tam swojego mercedesa. Zachowały się podwórko, brama wjazdowa, a nawet stół warsztatowy i kasa pancerna.

Autocentralę założyli na swojej posesji w 1937 roku bracia Jan i Stefan Skwiercz. W 1938 roku firma rozkręciła działalność, stając się jedynym w Polsce przedstawicielem Forda i drugim, po Katowicach, przedstawicielem Mercedesa.

– W październiku 1939 roku, po zajęciu Gdyni, niemieckie władze zaproponowały mojemu tacie przyjęcie obywatelstwa niemieckiego i kontynuowanie działalności – mówi Andrzej Skwiercz, syn Jana. – Kiedy odmówił, następnego dnia w zakładzie pojawili się Niemcy i zarekwirowali auta, części, a nawet firmowe klucze mercedesa. Zrobili dokładną ewidencję, jej kopię zostawili ojcu i powiedzieli, że wszystko oddadzą po zakończeniu działań wojennych. Mimo dwukrotnych apeli ojca, skierowanych zarówno do rządu Republiki Federalnej, jak i zarządu Mercedesa, tak się nie stało. Odpowiedziano, że wszystkie odszkodowania wojenne wypłacono rządowi Gomułki po podpisaniu układu z grudnia 1970 roku.

Stefan Skwiercz, utalentowany lekkoatleta (był klasyfikowany w pierwszej dziesiątce polskich oszczepników) nie przeżył wojny. Aresztowany w Krakowie pod zarzutem działalności w Gryfie Pomorskim, trafił do KL Bergen-Belsen, gdzie zginął w marcu 1945 roku, na tydzień przed wyzwoleniem obozu przez Amerykanów.

Po wojnie szans na reaktywację Autocentrali nie było. Pomieszczenia po salonie zajęły Zakłady Usług Meblarskich, a w podwórku, w dawnych warsztatach, władze ulokowały spółdzielnię krawiecką i Polski Związek Motoryzacyjny.

Na początku lat 90., kiedy zniesiono kwaterunek wobec lokali użytkowych, Jan i Andrzej Skwierczowie skontaktowali się z centralą Mercedesa, wyrażając chęć kontynuowania przerwanej przez wojnę współpracy. Skierowano ich jednak do Sobiesława Zasady, który w tym czasie był już przedstawicielem Mercedesa na Polskę. Jan Skwiercz nie przystał na tę propozycję.

Obecnie w pomieszczeniach po dawnym salonie mieszczą się:

• restauracja specjalizująca się w serwowaniu pieczonych kurczaków,
• zakład fotograficzny,
• pracownia USG
• i sklep Żabka.

W czwartkowy (23.06.) wieczór Autocentrala po 83 latach ożyje na kilka godzin. O godz. 18:00 na jej podwórku zaparkuje przedwojenny Mercedes 170, udostępniony na te okazję przez Gdyńskie Muzeum Motoryzacji. Przed salonem będzie można zobaczyć rekonstruktorów GRH Retrospekcja, ubranych stosownie do epoki. Zaprezentowane zostaną fotogramy archiwalnych zdjęć z czasów świetności zakładu. Krótki wykład historyczny w formie rozmowy poprowadzą Bartosz Gondek i Michał Skwiercz, wnuk współzałożyciela firmy. Będzie też można zobaczyć amatorski film, nakręcony przed laty na VHS, na którym Jan Skwiercz opowiadał, jak to przed wojną handlowano w Gdyni samochodami.

Partnerem wydarzenia jest firma BMG Goworowski z Gdyni, która zaprezentuje najnowszy model S klasy oraz rozda gościom prezenty w postaci książek Sobiesława Zasady. Cała akcja odbywa się w ramach obchodów Europejskiego Święta Morza, których gospodarzem jest Miasto Gdynia.