Unikalna bursztynowa szkatuła dłużej na wystawie na zamku w Malborku

Szkatuła wykonana przez Christopha Mauchera uważana jest za najcenniejszy obiekt bursztynowy w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku. Placówka zgłosiła w 2021 roku temat pt. „Badania technologiczne szkatuły autorstwa Christopha Mauchera, najcenniejszego obiektu bursztynowego w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku” w IV edycji konkursu ogłoszonego przez Krajowe Centrum Badań nad Dziedzictwem (KCBD) i organizowanego przez Muzeum Narodowe w Krakowie, zdobywając w nim pierwsze miejsce. 

W ramach tej inicjatywy jeszcze w 2022 roku w Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ) zostały wykonane badania instrumentalne, finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Unikalna bursztynowa szkatuła na zamku w Malborku. Co o niej wiemy?

Co warto wiedzieć o bursztynowej szkatule Christopha Mauchera? Pochodzi z kolekcji T.B. Kitsona, kolekcjonera z Yorkshire. Pojawiła się w ofercie domu aukcyjnego Sotheby’s pod koniec 1960 roku. Wedle zachowanej korespondencji, była to jedna z największych aukcji, podczas której wystawiono bursztynowe obiekty z dawnych wieków. Wówczas szkatułę zakupiła osoba prywatna. 

Po jej śmierci rodzina, która chciała pozostać anonimowa, zwróciła się do paryskiego domu aukcyjnego Joanny i Franciszka Studzińskich z ofertą sprzedaży tego wyjątkowego obiektu. Za pośrednictwem tego domu, w 1968 roku szkatuła została zakupiona przez Muzeum Zamkowe w Malborku.

Wkrótce po zakupie dzieło zostało wyeksponowane na ówczesnej stałej wystawie „Dzieje bursztynu”. Od tego momentu stanowi jeden z najcenniejszych obiektów kolekcji bursztynu, jest rozpoznawalnym i charakterystycznym elementem malborskich zbiorów.

Jak informuje malborskie muzeum, szkatuła jest jednym z ważniejszych obiektów, będących przykładem złotego okresu gdańskiego bursztynnictwa, jego osiągnięć w tym rzemiośle, możliwości technologicznych, i rozwiniętego artyzmu.

Barokowa szkatuła, bogato dekorowana elementami rzeźbiarskimi, płaskorzeźbionymi, grawerowanymi, z licznymi przedstawieniami figuralnymi, zoomorficznymi i roślinnymi, odnosi się do historii i postaci zaczerpniętych z mitologii. Mierzy 40 cm wysokości. Zawarte w niej motywy ikonograficzne składają się w opowieść poświęconą portowemu miastu, wątkom miłosnym przedstawionym poprzez sceny mitologiczne. Szkatuła prezentuje też afirmację życia oraz bogactwo, dostatek i siłę nowożytnego miasta. 

Uwagę zwraca niezwykła estetyka całości obiektu. Wykorzystano wysokiej jakości przejrzysty bursztyn o miodowej barwie, w innych partiach natomiast bursztyn matowy w barwach żółci i bieli, tworząc kontrastowe rzeźby. Dzięki wysokiej jakości użytych materiałów przenikające przez konstrukcję promienie światła nadają tej miniaturowej architekturze lekkości oraz blasku.

Szkatuła prezentuje się jako jedno z najważniejszych dzieł bursztynniczych wykonanych w Gdańsku w drugiej połowie XVII wieku.

Szczegóły dotyczące wystawy i zwiedzania Muzeum Zamkowego w Malborku znaleźć można na stronie internetowej tej placówki.

Kim był Christoph Maucher?

Christoph Maucher, obok Michela Redlina, Gottfrieda i Nicolausa Turau, Johana Georga Zernebacha czy Michaela Schödelooka, zaliczany jest do najsłynniejszych gdańskich bursztynników. Szkatuła niewątpliwie wyróżnia się spośród dzieł Mauchera, jakie stworzył w bursztynie – przede wszystkim formą i rodzajem przedmiotu. Do dziś zachowało się od kilku do kilkunastu dzieł przypisywanych temu wybitnemu bursztynnikowi. Są to głównie małe obiekty, jak kilkunastocentymetrowe pojedyncze rzeźby bądź grupy figuralne, tworzące kiedyś większe konstrukcje.