Mural ku pamięci kolei wąskotorowych na Żuławach powstaje w Lisewie Malborskim

Powyżej zamieszczamy wizualizację przyszłego muralu, udostępnioną przez społeczność wsi Lisewo Malborskie. Uważny obserwator dostrzeże nie tylko parowóz wąskotorowy serii Px48, za nim znajduje się charakterystyczny wagon motorowy produkcji rumuńskiej w barwach biało-bordowych, za nim zaś wagony pasażerskie. Choć pamiętać trzeba, że przez wiele lat po szlakach kolejowych na Żuławach parowozy ciągnęły wagony towarowe załadowane węglem, burakami cukrowymi, rozmaitymi towarami masowymi. Buraki były dowożone do licznych cukrowni. 

Jak piszą mieszkańcy – Lokomotywa Px 48 wraca do Lisewa Malborskiego! Pomysł wykonania muralu na przyczółku mostu kolejowego pojawił się kilka miesięcy temu. Wstępny projekt przedstawiono Jarosławowi Kolasie, który stworzył kształt muralu. Wykonać go ma firma Artlinia. 

– Dzięki Państwa zaangażowaniu, chęci pomocy i wsparciu, nasze marzenia staną się za chwilę rzeczywistością. (...) Będzie to najpiękniejsza brama wjazdowa Naszych Żuław, Nasz Mural – czytamy na fanpage'u wsi Lisewo Malborskie na portalu społecznościowym.

Stacja wąskotorowa Lisewo Malborskie ma bardzo ciekawą historię – powstała pod koniec XIX wieku, staraniem spółki Westpreußische Kleinbahnen Aktien-Gesellschaft (Zachodniopruska Spółka Małych Kolei), będącej zarządcą i operatorem linii wąskotorowych na Żuławach. Szlaki wąskotorowe prowadzono z Lisewa do Kraśniewa, następnie do Malborka-Kałdowo oraz do Lichnów. Po II wojnie światowej koleją wąskotorową zarządzały Polskie Koleje Państwowe. 

Jeżeli dziś, siedząc w pociągu relacji Malbork – Tczew, na przystanku osobowym Lisewo spojrzymy z okien wagonu w kierunku północnym, zobaczymy zwykłe zabudowania wiejskie, z domami mieszkalnymi oraz budynkami gospodarczymi. Jeszcze pod koniec XX wieku w pobliżu wysokiego nasypu linii normalnotorowej znajdowała się duża stacja wąskotorowa, z zabudowaniami stacyjnymi oraz warsztatami. Była tam lokomotywownia, wagonownia oraz warsztaty naprawcze. Obok stacji Nowy Dwór Gdański Wąskotorowy stacja Lisewo Wąskotorowe była najważniejszą stacją tej szerokości torów na Żuławach.

Niestety, poczciwe wąskotorówki nie miały szans przetrwania w konkurencji z transportem samochodowym. Od 1 września 1988 zawieszono przewozy pasażerskie z Lisewa do Malborka-Kałdowo, w roku 1996 zawieszono wszelkie przewozy na sieci Gdańskich Kolei Dojazdowych. Jeszcze do początku lat 90. poprzedniego wieku w Lisewie pracowała stacja przeładunkowa z wagonów normalnotorowych na wąskotorowe.

Charakterystyczne parowozy Px48 były produkowane po II wojnie światowej w zakładach „Fablok" w Chrzanowie, według jeszcze przedwojennego projektu. Były lubiane przez obsługę za prostotę konstrukcji oraz solidność wykonania. W kraju zachowało się wiele parowozów tej serii – głównie jako eksponaty w skansenach kolejnictwa oraz pomniki na stacjach. Kilka pojazdów jest utrzymywanych w sprawności. Niestety wiele zostało zezłomowanych, były też sprzedawane do kolekcji zagranicznych.