W Powstaniu Warszawskim walczyli sportowcy z Gdańska i Gdyni

Według Agnieszki Cubały, pisarki zajmującej się od lat tematyką Powstania Warszawskiego i autorką wielu książek na ten temat, warto pochylić się na powstańcami-sportowcami. Sama autorka zrobiła to choćby w swojej niedawno wydanej książce „Igrzyska życia i śmierci. Sportowcy w Powstaniu Warszawskim”. W tej publikacji Agnieszka Cubała dotarła m.in. do informacji o powstańcach, którzy przed lub po zrywie 1944 roku byli związani z Gdańskiem i Gdynią, będąc m.in. zawodnikami klubów i organizacji sportowych z tych miast. 

Oto sylwetki jedenastu gdańsko-gdyńskich bohaterów książki Agnieszki Cubały. 

Zbigniew Grzywaczewski „Leszek" (urodzony 19.07.1920 Warszawa – zmarł 28.08.1993 Gdańsk) Był żeglarzem w Akademickiego Związku Morskiego (później Akademicki Klub Morski) oraz Yacht Clubu Polski i YMCA Gdańsk. Zawodowo pracował naukowo w instytucjach związanych z gospodarką morską. W powstaniu był żołnierzem Korpusu Bezpieczeństwa i Grupy „Północ". Jego szlak bojowy to: Wola, Stare Miasto, kanały i Śródmieście. 

Jan Kamocki zginał podczas powstania, ale wiadomo, że przed wojną był żeglarzem AZM Gdańsk. 

Kazimierz Ludwik Pogorzelski „Rygiel" (4.03.1916 Warszawa - 2.08.1944 Warszawa). Podobnie jak Grzywaczewski i Kamocki był żeglarzem AZM w Gdańsku, ale także studentem Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej. Z materiałów zgromadzonych przez pisarkę wiemy, że był również uczestnikiem kampanii wrześniowej. W konspiracji - żołnierz organizacji Pobudka, a następnie Armii Krajowej. Pełnił funkcję oficera w 3 batalionie pancernym „Golski". Od wiosny 1943 roku dowodził odziałem Dywersji Bojowej („DB 3", „Kedyw 3") Obwodu I Śródmieście Okręgu Warszawa AK. Uczestniczył w akcjach dywersyjnych i likwidacyjnych. W powstaniu dowodził plutonem 1147, nazywanym plutonem „Rygla", a należącym do Zgrupowania „Bartkiewicz". Zginął już 2.08.1944 w okolicy Zachęty. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V.

Mikołaj Witold Rudnicki „Piątek" (1910 - 1.08.1944 Warszawa). On także żeglował w barwach AZM Gdańsk. W czasie okupacji żołnierz 7 pułku piechoty „Garłuch", w powstaniu był żołnierzem baterii artylerii pułkowej por. Romualda Jakubowskiego „Kuby". Zginął na podczas ataku na lotnisko Okęcie.

Stefan Szelestowski (11.11.1900 – 7.10.1987), był lekkoatletą, pięcioboistą, instruktorem szermierki, boksu, a także trenerem pływania i lekkoatletyki. Mistrz Polski w biegu na przełaj na dystansie 8,3 km – indywidualnie i drużynowo, biegu na przełaj na dystansie 10 km – drużynowo; rekordzista kraju w: biegu na 10.000 m, biegu na 2.000 m oraz w maratonie. Był dwukrotnym olimpijczykiem (Paryż 1924 i Amsterdam 1928). Przed wojną należał do Polonii Warszawa. On sam – jak pisze w życiorysie publikowanym przez Muzeum Sopotu – bezpośrednio nie bral udziału w powstaniu, ze względu na „wyeliminowanie przez bliskość Niemców”. Szelestowski w czasie wojny szkolił m.in. niemieckich szermierzy, co umożliwiało mu – jak twierdził – rozpoznanie planów hitlerowców wobec wielu Polaków. Robił to na zlecenie AK. Po wojnie zeznania kilkunastu z nich uchroniły go przed aresztowaniem przez NKWD, a potem UB. W walkach powstańczych stracił syna – 22-letniego wówczas dobrze zapowiadającego się biegacza Polonii - Eugeniusza Szelestowskiego. 

Stefan Szelestowki w 1945 roku przyjechał do Sopotu, gdzie znów był trenerem lekkoatletyki, szermierki, i pływania. De facto współtworzył powojenny gdański i sopocki sport, działając w okręgowych związkach sportowych, odtwarzając AZS Gdańsk, współtworząc Miejski Klub Sportowy w Sopocie. Zawodowo zajmował się odnową biologiczną i rehabilitacją osób niepełnosprawnych czy inwalidów wojennych. Starsi mieszkańcy Trójmiasta mogą pamiętać szyld na jego sopockim domu, gdzie dziś mieści się restauracja „U Pana Boga w Ogródku”, że „Nauczy pływać w trzy godziny”. Szelestowski robił to w basenie, który był wtedy przy sopockim dworku, a pomagał mu w tym syn Janusz. 

Kazimierz Wiśniewski (9.11.1908 Radziki Małe - 1.09.1975 Gdańsk). Był piłkarzem, grający pod pseudonimem „Sącz". Grał w takich klubach jak: Skra Warszawa, Warszawianka, drużynie Wojskowej Szkoły Lotniczej w Dęblinie. Był uczestnikiem kampanii wrześniowej i powstania. Po wojnie pracował w Gdańsku jako urzędnik w przedsiębiorstwie spedycyjnym.

Kazimierz Garbe „Hubert" był żeglarzem ZHP Orłowo. Podczas okupacji w Szarych Szeregach był dowódcą tajnej kompanii harcerskiej Gdynia-Orłowo. Aresztowany przez gestapo w Gdyni, uciekł z aresztu. Przedarł się do Warszawy, gdzie zginął podczas powstania.

Ludwik Kaczanowski „Ludwik" i „Maciej Drabecki" (24.12.1909 Nowokijewsk - 2.08.1944 Warszawa). On także był żeglarzem klubu ZHP Gdynia. Uczestnik kampanii wrześniowej. Podczas okupacji należy do komórki „T" (technicznej) Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych. Zajmował się produkcją przenośnych drukarenek, konstruowanych na potrzeby BIP-ów polowych. Uczestniczył w powstańczych walkach na placu Napoleona. Ginie podczas ataku na Pocztę Główną.

Marian Karolak „Mat", „Mat Unrug" (1915 - 12.09.1944 Warszawa). Był pięściarzem wagi półciężkiej. Walczył w PZL Warszawa, a od 1936 roku we Flocie Gdynia. Karolak był złotym medalistą mistrzostw Polski seniorów w 1938 roku, mistrzem Pomorza, mistrzem Marynarki Wojennej, reprezentantem Pomorza i Polski w meczach z Holandią, w którym stoczył zwycięską walkę. Podczas okupacji uczestnik pokazowych walk bokserskich w teatrzyku rewiowym „Melodia". Podczas powstania – żołnierz III Obwodu „Waligóra" (Wala), należący do batalionu im. gen. Józefa Sowińskiego, zwanego często oddziałem „Hala" - kpt. Wacława Stykowskiego. Walczył na pododcinku bojowym-północnym, ciągnącym się w Warszawie od ul. Wroniej do placu Grzybowskiego. Ginie w niejasnych okolicznościach, zastrzelony przez jednego z żołnierzy z oddziału „Hali". Niektórzy łączą jego śmierć z dokonanym tego dnia morderstwem na ludności cywilnej pochodzenia żydowskiego. Inni – z osobistymi porachunkami na tle majątkowym. 

Stanisław Puchniarz (9.10.1908 Warszawa - 22.02.1985 Warszawa). Był piłkarzem m.in. Bałtyku Gdynia, Świtu Warszawa, Polonii Warszawa, AZS Warszawa, a po wojnie: Garbarnii Kraków, Polonii Brzeg Dolny, Świtu Krzeszowice, Orląt Rudawa, Sierszy i Górzanki Nawojowa Góra. 

Lesław Ringman „Olek" (-22.08.1944 Warszawa). Był żeglarzem ZHP Gdynia, a w powstaniu żołnierzem zgrupowania „Żniwiarz". Zginął w powstaniu.